การศึกษาโรคที่มีน้ำเป็นสื่อจำแนกตามพฤติกรรมการใช้น้ำของประชาชนในชุมชน หมู่ที่ 7 ตำบลบางลูกเสือ อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก A study of waterborne diseases classified to water consumption behaviors in Moo 7 community, Bangluksua sub-district, Ongkh

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาคณภาพนำทใชอปโภคบรโภค แมนำนครนายก และเปรยบเทยบโรคทมนำเปนสอซงจำแนก ตามพฤตกรรมการใชนำของอาสาสมครในชมชนหมท 7 ตำบลบางลกเสอ อำเภอองครกษ จงหวดนครนายก จำนวน 31 คน โดยตรวจวดคณภาพ นำอปโภคบรโภคดวยวธทางเคมและจลชววทยา พบวานำอปโภคบรโภคมคาความเปนกรดเปนดางของนำ (pH) และมคาปรมาณออกซเจนท ละลายอยในนำ (DO) อยในเกณฑมาตรฐาน รอยละ 58.1 และ 45.2 ของครวเรอน มปรมาณแบคทเรยกลมคลอโรฟอรมในนำอปโภคบรโภค เกนเกณฑมาตรฐาน ทำนองเดยวกนแมนำนครนายกมปรมาณแบคทเรยกลมคลอโรฟอรมเกนเกณฑมาตรฐานและมคา DO ตำกวามาตรฐาน แตมคา pH อยในเกณฑปกต เมอยนยนคณภาพนำของแมนำนครนายกดวยตวบงชทางชวภาพ พบสตวหนาดน จำนวน 26 ตว ใน 5 อนดบ 5 วงศ สตวหนาดนทพบมากทสด คอ กงนำจด อยอนดบ Decapoda วงศ Palaemonidae โดยคาดชนชวภาพ (BMWPTHAI และ ASPTTHAI) บงชวานำอยในเกณฑคณภาพปานกลางและคา Shannon-Wiener index บงชวานำอยในเกณฑสกปรกถงปานกลาง และพบวา อาสาสมครทใชนำจากแมนำนครนายกเพอการบรโภค เชน การดมและการประกอบอาหาร และการใชนำเพอการเกษตร สวนครวและ เลยงสตว มความสมพนธตอการเกดโรคอจจาระรวงอยางมนยสำคญทางสถต (p = 0.032 และ 0.048 ตามลำดบ) และอาสาสมครทใชนำจากแมนำ นครนายกเพอการคมนาคมมความสมพนธตอการเกดโรคผวหนงจากผนแพสมผสอยางมนยสำคญทางสถต (p = 0.027) Abstract The objectives of this research were to study the quality of domestic main water and the water of Nakornayok river, and to compare waterborne diseases to water consumption behaviors of thirty-one subjects in Moo 7 community,  Bangluksua sub-district, Ongkarak district in Nakornayok province. The quality of the domestic main water determined by chemical and microbiology method showed the normal standard values of pH and dissolved oxygen (DO), but 58.1 %  and 45.2 % of households showed that coliform bacteria contamination in domestic main water were above normal  standard. Similarly, coliform bacteria contamination in Nakornayok river was above standard and DO values were below  standard, whereas pH values were in normal range. These results were confirmed by bio indicators. A total of 26  benthos from 5 families in 5 orders were obtained. The most abundant benthos was Palaemonidae family in Decapoda  order. The score of BMWPTHAI and ASPTTHAI showed the water quality in moderate pollution level and the ShannonWiener index indicated poor to moderate water quality.Furthermore, the consuming water from Nakornayok river for  drinking and cooking, and farm household was significantly correlated with diarrheal illness (p = 0.032 and 0.048, respectively). In addition, using water for transportation was correlated with contact dermatitis (p = 0.027)