مطالعه شیمی کانیها، ژئوشیمی و پترولوژی توده نفوذی آیقلعهسی (شرق تکاب، شمالغرب ایران)

توده نفوذی آی‌قلعه‌سی در حد فاصل استان آذربایجان غربی و کردستان و در محل تلاقی دو زون ساختاری سنندج-سیرجان با ارومیه-دختر قرار دارد. ترکیب سنگ‌شناسی این توده نفوذی ‌مسکویت‌گرانیت است و به‌ درون واحدهای رسوبی با سن ائوسن نفوذ کرده است. مطالعات شیمی‌کانی در این سنگ‌ها نشان می‌دهد که پلاژیوکلازها دارای ترکیب آلبیت و الیگوکلاز می‌باشند. گارنت‌ها دارای ترکیب اسپسارتین و آلماندین هستند و در فشار زیر 5 کیلوبار تشکیل شده‌اند. بررسی‌های ژئوشیمیایی نشان داد که ماگمای مادر این توده نفوذی کالک‌آلکالن پتاسیم بالا بوده و از نظر درجه اشباع از آلومینیوم (ASI) پرآلومین است. بر اساس دیاگرام‌های عنکبوتی نمونه‌های مورد مطالعه بیشترین غنی-شدگی و تهی‌شدگی را نسبت به گوشته اولیه و کندریت می‌دهند و همچنین کمترین میزان غنی‌شدگی و تهی‌شدگی را نسبت به ترکیب پوسته بالایی نشان می‌دهد که نشان‌دهنده نزدیکی ترکیب نمونه‌ها به ترکیب پوسته بالایی است. همچنین براساس نمودارهای تمایز محیط تکتونوماگمایی نمونه‌های مورد مطالعه در محدوده گرانیت‌های پس از کوهزایی و همزمان با برخورد قرار گرفته‌اند. منشا سنگ‌های مورد مطالعه از پلیت‌های فلسیک بوده و دارای خاستگاه فقیر از رس-غنی از پلاژیوکلاز است. بطور کلی می‌توان گفت توده نفوذی آی‌قلعه‌سی پس از برخورد قاره-قاره جایگزین شده‌ و احتمالا از ذوب بخشی نهشته‌های دگرگون پوسته قاره‌ای در یک محیط برخوردی شکل گرفته‌اند.