Đặc điểm nồng độ radon trong môi trường hang động karst khu vực Cao nguyên đá Đồng Văn

Tom tắt: Cac hang động karst vung Cao nguyen đa Đồng Văn được người dân địa phương sử dụng vao nhiều mục đich khac nhau. Hang Rồng lưu trữ va cung cấp nước sinh hoạt; hang Pải Lủng thu nước va cung cấp nước cho sản xuất nong nghiệp theo mua; va hang Na Luong khai thac du lịch. Nồng độ radon ( 222 Rn va 220 Rn) được xac định bằng thiết bị cầm tay quang phổ alpha (SARAD ® RTM 2200, SARAD®GmbH, CHLB Đức), trong khoảng thời gian từ thang 5/2015 đến thang 3/2016. Thời gian khảo sat được phân chia thanh “mua nong” va “mua lạnh” dựa vao biến động nhiệt độ moi trường. Hang Rồng co nồng độ 222 Rn va 220 Rn cao nhất vao “mua nong” (tương ứng gia trị 5956 Bq m -3 va 1081 Bq m -3 ) va thấp nhất vao “mua lạnh” (tương ứng gia trị 206 Bq m -3 va 74 Bq m -3 ). Hang Pải Lủng va Na Luong co nồng độ 222 Rn (1873 Bq m -3 va 569 Bq m -3 , tương ứng) va 220 Rn (465 Bq m -3 va 452 Bq m -3 , tương ứng) vao “mua nong” thấp hơn so với hang Rồng do co sự lưu thong khong khi tốt hơn. Đối sanh với tieu chuẩn Việt Nam về an toan phong xạ (TCVN 9413:2012) cho moi trường lam việc trong nha (mức hanh động 222 Rn > 300 Bq m -3 ), co thể thấy rằng nồng độ 222 Rn trong hang Rồng va Pải Lủng vao “mua nong” cao hơn gấp 6 đến 20 lần giới hạn mức hanh động. Nồng độ 222 Rn trong hang Rồng “mua lạnh” tương đương với mức khuyến cao của tieu chuẩn (200 Bq m -3 ). Hiện nay, tieu chuẩn an toan phong xạ đối với đồng vị 220 Rn (thoron) chưa được cong bố chinh thức tren Thế giới cũng như ở Việt Nam, nhưng so với nồng độ trung binh thoron trong khong khi (< 10 Bq m -3 (UNSCEAR, 1993)) thi nồng độ thoron trong cac hang động kể tren cần được quan tâm nghien cứu va cảnh bao rủi ro về an toan phong xạ. Từ khoa: Nồng độ radon, thoron, hang động karst, phong xạ, Đồng Văn.