بررسی اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر احتمال وقوع فقر و شدت فقر خانوارهای کشور (رویکرد الگوی هکمن دو مرحله¬ای)

هدف از این مطالعه، بررسی اثر شاخص¬های فناوری بر فقر و شدت آن با استفاده از داده¬های هزینه درآمد خانوارهای شهری و روستایی در سال 1393 است؛ ازاین¬رو ابتدا خط فقر نسبی خانوارهای شهری و روستایی برآورد شده و در ادامه تأثیرپذیری شدت فقر و احتمال وقوع فقر از فناوری اطلاعات و ارتباطات و ویژگی¬های خانوارها مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور از مدل هکمن دو مرحله¬ای استفاده می¬شود که در آن ابتدا از طریق مدل پروبیت تأثیر متغیرها بر فقر خانوارها بررسی شده و احتمال وقوع فقر خانوارها محاسبه می¬شود. در ادامه با برآورد شدت فقر خانوارهای فقیر، تأثیر متغیرهای تحقیق بر شدت فقر خانوارها مورد بررسی قرار می¬گیرد. نتایج برآورد مدل نشان می¬دهد گسترش شاخص¬های فناوری اطلاعات و ارتباطات تأثیر مثبت و معنی¬داری بر کاهش احتمال وقوع فقر و شدت فقر خانوارهای شهری و روستایی دارد، بطوریکه با افزایش درصد خانوارهای دارای تلفن همراه غیر شغلی، رایانه و اینترنت احتمال وقوع فقر در بین خانوارهای شهری به ترتیب 42/21، 92/11 و 8/10 درصد و در بین خانوارهای روستایی به ترتیب 73/22، 44/15 و 70/10 درصد کاهش یافته و شدت فقر در بین خانوارهای شهری به ترتیب 84/35، 98/31 و 87/31 درصد و در بین خانوارهای روستایی به ترتیب 17/26، 56/34 و 03/17 درصد کاهش یافته است. افزایش شاخص¬ سرمایه انسانی و همسرداربودن سرپرست خانوار هم تأثیر مثبت و معنی¬داری بر کاهش احتمال وقوع فقر و شدت فقر خانوارهای شهری و روستایی دارد. همچنین نتایج حاکی از آنست که با افزایش سن سرپرست خانوار ابتدا احتمال وقوع فقر و شدت فقر خانوارهای شهری و روستایی کاهش و پس از رسیدن به سن خاصی افزایش می¬یابد. علاوه بر این بعد خانوار، شاغل بودن سرپرست خانوار و نسبت افراد دارای درآمد در خانوار در کاهش احتمال وقوع فقر و شدت فقر خانوارها مؤثر می¬باشند.