GÜZELBAHÇE 1 VE 2 NOLU ASM’YE BAŞVURAN HASTA VE YAKINLARININ SAĞLIK ÇALIŞANLARIYLA YAŞADIKLARI ŞİDDETİN SAPTANMASI VE SOSYODEMOGRAFİK DEĞİŞKENLERLE İLİŞKİSİ

Duygu Islek 1 , Abdullah Karatas 2 , Selen Serin 2 , Sefer Ramazan 2 , Emine Mutlu 2 , Busra Yetim 2 , Sultan Turel 2 , Seval Yilmaz 2 , Ahmet Soysal 1 1 Dokuz Eylul Universitesi, Halk Sagligi Anabilim Dali, Izmir 2 Dokuz Eylul Universitesi Intorn Doktor, Izmir Giris ve Amac: Hasta ve hasta yakinlari tarafindan saglik calisanlarina yonelik siddet uygulanmasi son zamanlarda onemli bir toplumsal sorun haline gelmistir. Calismanin amaci Guzelbahce 1 ve 2 No’lu ASM’lere bir gun icinde basvuran hasta ve hasta yakinlarinin saglik calisanlariyla gecmiste karistiklari siddet ve siddet egiliminin saptanmasi ve sosyodemografik degiskenlerle iliskisinin belirlenmesidir. Gerec ve Yontem: Arastirmanin tipi kesitseldir ve 01/04/2013 - 15/04/2013 tarihleri arasinda gerceklestirilmistir. 08/04/2013 tarihinde Guzelbahce 1 ve 2 No’lu ASM’lere basvuran 18 yas ustu 189 kisi (hasta/hasta yakini) arastirmanin evrenini olusturmaktadir ve evrenin tamami ornege alinmistir. Arastirmanin bagimli degiskeni hasta ve hasta yakinlarinin saglik calisanlarina yonelik siddet egilimi ve gecmiste karistiklari siddettir. Bagimsiz degiskenler, cinsiyet, yas, meslek, ogrenim durumu, hasta haklari hakkinda bilgi, siddet karsisindaki duyarlilik, saglik hizmetinden memnuniyet duzeyi, saglik calisaniyla iletisim ve siddet algisidir. Olcumler, hasta ve hasta yakinlarina anket formu uygulanmasiyla yapilmistir ve cozumlemede ki-kare analizi uygulanmistir. Bulgular: Arastirma orneginin %62.4’u kadin, %37.6’si erkektir. Yas ortalamasi 44.3’tur. Mesleksel dagilim incelendiginde %32.3’u ev kadini, %15.9’u emekli, %15.3’u ozel sektor calisani ve %14.3’u memurdur. %36.5’i lise mezunu, %25.9’u universite mezunu,%22.8’i ilkokul mezunudur. ‘Hasta haklari bildirgesinden haberdar misiniz?’ sorusuna katilimcilarin %50.8’i ‘evet’ yanitini ‘Alo184 (SABIM) hattindan haberdar misiniz?’ sorusuna %47.1’i ‘Hayir’ yanitini; ‘Saglik hizmeti alirken herhangi bir sorunla karsilastiginizda hakkinizi nasil ararsiniz?’ sorusuna %45.5’i ‘Kendim cozmeye calisirim.’ yanitini; ‘Yaninizda herhangi bir saglik calisanina siddet uygulandiginda nasil davranirsiniz?’ sorusuna %64.6’si ‘Saglik calisanini desteklerim’ yanitini; ‘Genel olarak saglik kurum kuruluslari ve saglik calisanlarindan memnun musunuz?’ sorusuna %79.4’u ‘evet’ yanitini; ‘Saglik calisanlarini genel olarak nasil nitelersiniz?’ sorusuna %15.9’u ‘asik suratli ve ilgisiz’ yanitini; ‘Saglik calisanin bir saldiri sirasinda hasta/hasta yakina karsilik vermesini hakli buluyor musunuz?’ sorusuna %51.9’u ‘evet’ yanitini; ‘Şu ana kadar hasta/hasta yakini olarak herhangi bir saglik calisanina siddette bulundunuz mu?’ sorusuna %5.3’u ‘evet’ yanitini; ‘Şu ana kadar hasta/hasta yakini olarak saglik calisanina siddette bulundaysaniz ne tip bir siddet yasandi?’ sorusuna %1.1’, ‘fiziksel’, %4.2’si ‘hakaret’ yanitini; ‘Şimdiye kadar herhangi bir saglik calisanina siddet uygulamak ve ofkenizi disari vurmak istegi hissettiniz mi?’ sorusuna %22.8’i ‘evet’ yanitini; ‘Sizce saglik calisanlari ile hasta/hasta yakinlari arasinda yasanan siddet kimden kaynaklanmaktadir?’ sorusuna %52.4’u ‘saglik sistemi’; % 36’si ‘hasta/hasta yakinlari’ yanitlarini; ‘Sizce saglik calisanina siddet uygulayanlara ne ceza verilmeli?’ sorusuna %67.2’si ‘hapis/para cezasi’; %14.3’u ‘Ceza verilmemeli’ yanitlarini; ‘Şiddete ugrayan saglik calisanlarinin is birakmasini anlayisla karsiliyor musunuz?’ sorusuna %64.0’i ‘evet’ yanitini; ‘Saglikta siddetin onlemesi icin hangisi en oncelikli yapilmalidir?’ sorusuna %47.1’i ‘yasal yaptirimlar’ yanitini vermistir. Egitim duzeyinin yukselmesinin sorunu yasal olmayan yollardan cozme egilimine etkisi istatistiksel acidan anlamli bulunmamistir (p=0.056). Sorunu yasal olmayan yollardan cozme egilimi erkeklerde kadinlara gore anlamli olarak fazla bulunmustur (p=0.04). Egitim duzeyinin artisi hasta haklarindan haberdar olmayi anlamli olarak arttirmaktadir (p=0.01). Hekimle iliskinin kotu olmasi siddet istegini anlamli olarak arttirmaktadir (p=0.03). Sonuc ve Oneriler: Arastirmada cinsiyet, egitim, hekimle iliski gibi faktorler siddet egiliminde etkili bulunurken, egitim duzeyinin yukselmesiyle sorunu yasal olmayan yollardan cozme egiliminin artmasi carpici bir sonuctur. Bu konuda daha kapsamli ileri arastirmalar yapilmasi toplumumuzdaki saglik calisanlarina yonelik siddet sorununu cozulmesi icin gereklidir. Anahtar Sozcukler: Şiddet, saglik calisani, hasta