COVID-19 PANDEMİSİ BAĞLAMINDA SAĞLIK HİZMETİ SUNAN ÖRGÜTLERDE KRİZ YÖNETİMİ YAKLAŞIMLARI: KIYASLAMALAR VE BİR MODEL ÖNERİSİ

Covid‐19 Dunyanin tamaminda insanlari etkileyen bir saglik krizi olarak karsimiza cikmistir. Hastalik 2019 yilinin Aralik ayinda teyit edilmis, vaka sayisinin hizla artmasiyla birlikte Dunya Saglik Orgutu tarafindan pandemi kategorisine alinmistir. Covid-19 virusunun yayilmasini azaltmaya yonelik Dunya Saglik Orgutunun tavsiyeleri ve bilim insanlarinin yonlendirmeleri ile cesitli onlemler alinsa da Temmuz 2020 sonu itibariyla dunya genelinde toplam 677.751 kisi hayatini kaybetmistir. Pandemi sureci icerigi ve beraberinde gelen belirsizlikler itibariyla insanligin yasadigi hicbir doneme benzememektedir. Gelismeler tum Dunyayi derinden etkilemekte ve “Yeni Dunya duzeni” tartismalarinin golgesinde Dunya ongorulemeyen bir sureci yasamaktadir. Pandemi gibi buyuk krizler buyuk capli davranis degisikliklerini gerektirir, bu nedenle bireylere, orgutlere ve toplumlara onemli sorumluluklar yukler. Surecte pandeminin olumsuz etkilerini en aza indirmek, bireylere rehberlik yapmak ve ortaya cikan krizi dogru yonetmek uzere gerek ulusal gerekse uluslararasi orgutlere onemli gorevler dusmektedir. Calismada Dunya Saglik Orgutu ornekleminde saglik hizmeti sunan orgutlerin kriz yonetiminde benimsemis olduklari mevcut anlayisin irdelenerek Covid-19 ile ortaya cikan krizle mucadele surecinde saglik orgutlerinin de uygulanabilecegi bir eylem planinin onerilmesi amaclanmistir. Amaca yonelik olarak sorunsala iliskin tartismalar, ilgili yerli ve yabanci guncel literatur taranarak sistematik bir yaklasim ekseninde ayrintili bir sekilde cozumlenmeye calisilmistir. Calismada nitel arastirma yontemlerinden durum calismasi arastirmasi yaklasimi benimsenmistir. Calisma ile Dunya Saglik Orgutu gibi kuresel saglik politikalarina yon verme iddiasinda olan uluslararasi bir orgutun, butun insanligi en temel acidan – yasam hakki – ilgilendiren Covid-19 krizini, yeterli iletisimin olmamasi, uluslar ustu koordinasyon mekanizmalarindaki eksiklikler gibi nedenlerle dogru yonetemedigi ve krizin boyutlarinin daha da buyudugu sonucuna ulasilmistir.