Mustard group chemical warfare agents and clinical effects

Mustard gazi gectigimiz yuzyil icerisinde en cok kullanilan, yuz binlerce insanin olumune ve yaralanmasina yol acan vezikan ajanlar olarak siniflandirilan kimyasal silah grubudur. Sulfur mustard (SM) ve analogu olan Nitrojen mustard (NM)bu gruba dahil iki kimyasal ajandir. Icinde bulundugumuz orta dogu ve yakin cografyadaki Iran, Irak, Libya, Suriye gibi ulkelerin elinde tonlarca sulfur mustard gazi bulundugu ve bunun bolge ulkeleri icin cok ciddi bir tehdit oldugu artik herkes tarafindan bilinen bir gercektir. Ortaya cikardigi devasa etkiler nedeniyle mustard gazi “savas gazlarinin krali”unvaninialmistir. Tarih surecinde ilk defa 1.Dunya Savasi’nda kullanilmis olan mustard gazi, takip eden yillar icerisinde defalarca silahli mucadelelerde kullanilmis asker ve sivillerin kitlesel olumune ve yaralanmasina neden olmustur. Elde edilmesi, depolanmasi ve kullanimi konusundaki kolaylik mustard gazinin tercih edilmesinin en onemli nedenleridir. Mortaliteden cok mobiditeye neden olmasimustard gazinin bir savas ajani olarak tercih edilmesinin diger nedenidir. Bu nedenle devletler yillarca yaralilarin bakimiyla ugrasmis ve bu durum maddi ve manevi bir yikima neden olmustur. Oldukca yuksek toksisiteye sahip olmasi maruz kalinan doz ile dogru orantili olarak ani olumleri de beraberinde getirmektedir. Baslica etkilerini goz, akciger ve deri uzerinde gosteren mustard gazi kanser olusumu da dahil olmak uzere vucutta bircok hasara yol acmaktadir. Nitrojen mustard kimyasal yapisi ve olusturmus oldugu toksisite bakimindan SM ile buyuk olcude benzerlik gostermektedir. Olusturmus oldugu etkiler nedeniyle kullanimi yasaklanmistir. Kullanimi sonrasinda yaralanan kisiler uzerinde yapilan calismalar kemoterapotik bir ajan olarak kullanilabilecegi sonucunu dogurmustur. Antidotu bulunmayan tek kimyasal ajan olmasi nedeniyle yaklasik yarim yuzyildir uzerinde yurutulen antidot gelistirme cabalari belli bir duzeye kadar gelmistir ancak bu konuda halen alinmasi gereken onemli mesafeler bulunmaktadir