Methotrexaat effectiever dan azathioprine bij actieve ernstige reumatoïde artritis

Doel. Vergelijking van het effect van lage dosis methotrexaat (MTX) met dat van azathioprine (AZA) bij behandeling van actieve ernstige reumatoide artritis (RA). Opzet. Dubbelblinde gerandomiseerde trial met een duur van 48 weken. Patienten en methode. Vierenzestig patienten met actieve RA, die voorheen zonder succes ten minste met parenteraal goud en (of) penicilliamine waren behandeld, krgen AZA 100 mg per dag of MTX 7,5 mg per week, oraal. Afhankelijk van het klinische effect na 8 weken werd de dosering van AZA verhoogd naar 150 mg per dag en die van MTX naar 15 mg per week. De dosis van niet-steroide anti-inflammatoire medicamenten en van prednison werd constant gehouden. Klinische en laboratoriummetingen werden gedurende 24 weken iedere 4 weken verricht en vervolgens iedere 8 weken. Resultaten. Na 24 weken waren in de MTX-groep 12 van de 13 klinische en laboratoriumvariabelen significant verbeterd vergeleken met de aanvangswaarden, in de AZA-groep 6 van de 13. Het verschil in verbetering tussen de AZA- en de MTX-groep was significant voor het aantal gezwollen gewrichten, de bloedbezinking en het hemoglobinegehalte (p < 0,02). Tevens bleek bij analyse van de oppervlakte onder de curve (AUC-analyse) dat patienten uit de MTX-groep significant meer verbetering lieten zien op de volgende variabelen: pijnscore, aantal gezwollen gewrichten, bloedbezinking, C-reactief proteine, hemoglobineconcentratie en trombocytenaantal. Analyse volgens het ‘intention to treat’-principe na 24 weken leverde een gelijksoortig resultaat op met uitzondering van het aantal gezwollen gewrichten. Na 48 weken waren de verschillen niet significant. In beide groepen was er een daling (10-25) van de serum-immunoglobulineconcentratie (IgA, IgG en IgM) en van de reumafactortiter (p = 0,001) na 24 en 48 weken. Het aantal patienten dat de medicatie moest stoppen vanwege ernstige bijwerkingen, was significant groter in de AZA-groep. Conclusies. In dit onderzoek was MTX effectiever dan AZA. Naast een sneller intredende verbetering was het effect op klinische en een aantal laboratoriumvariabelen groter in de MTX- dan in de AZA-groep. In de AZA-groep deden zich meer ernstige bijwerkingen voor.