Eyyûbîler Dönemi Dımaşk’ta Mezhep Tartışmaları: Sıbt İbnü’l-Cevzî’nin “el-İntisâr ve’t-tercîh li’l-mezhebi’s-sahîh” Adlı Eseri Bağlamında Hanefi Mezhebinin Diğer Mezheplere Tercih Gerekçeleri

Bu calisma, Sibt Ibnu’l-Cevzi’nin “el-Intisâr ve’t-tercih li’l-mezhebi’s-sahih” adli eseri baglaminda Hanefi mezhebinin diger mezheplere tercih gerekcelerini incelemektedir. Eserin yazilis amaci Eyyubiler doneminde Ebu Hanife ve Hanefi mezhebi aleyhine ortaya atilan bazi iddialara karsi, Ebu Hanife’yi savunmak onun digerlerinden ustun bir muctehit oldugunu ortaya koymaktir. Sibt Ibnu’l-Cevzi eserinde Hanefi mezhebini diger mezheplere gore kamu yararini gozeten, devlet baskanina daha genis yetkiler veren ve halkin islerini kolaylastirici cozumler sunan, Kur’an ve sunnete en uygun hukumleri iceren bir mezhep olarak nitelendirmektedir. Eser, konu ve icerik bakimindan Şâfii mezhebini onceleyen siyasi tercihin Hanefi mezhebi lehine donmeye basladigi bir zaman diliminde Şâfiilerin aleyhteki iddialarina etrafli bir cevap mahiyetinde gibidir. Hanefi mezhebinin Dimask ve Kahire’de varligini devam ettirmesine katki sunan oncu ve hacimli calismalardan biri oldugu soylenebilir. Zira burada yer alan cesitli delil ve orneklerin sonraki donemlerde yazilan bazi eserlere de ilham kaynagi oldugu anlasilmaktadir. Siyasi ve sosyal sartlar geregi zaman zaman ortaya cikan etkinlik mucadelesi disinda fikhi cesitliligi zenginlik olarak goren hosgoru anlayisinin bu cografyada belirleyici ana eksen oldugu aciktir. Ayrica bu eser, Hanefi mezhebinin ustunlugunu ortaya koymaya calisanlarin onceki mezheplerini degistirerek Hanefi mezhebini tercih eden yonetici ve âlimler olmasi dikkat cekmektedir. Bunda kamu yararini onceleyen fikih anlayisinin etkili oldugu anlasilmaktadir.