سبک زندگی خانوادههای تهرانی و جنبههای آسیبزای آن

با توجه به گسترش زندگی مدرن و آسیب‌زا‌بودن برخی از پیامدهای آن ازجمله فردگرایی، مصرف‌زدگی و مادی‌گرایی و تضاد آن با فرهنگ اسلامی که بر خدامحوری، معنویت‌گرایی و اعتدال در مصرف استوار است، این پژوهش با هدف بررسی عوامل مؤثر بر سبک زندگی خانوادگی در شهر تهران تلاش دارد نشان دهد که خانواده‌ها در انتخاب سبک زندگی، بیشتر از کدام‌‌یک از ارزش‌ها و نگرش‌های مدرن یا دینی بهره می‌برند. برای مطالعۀ سبک زندگی و عوامل مؤثر بر آن، از نظریۀ بوردیو استفاده شده و تأثیر سرمایۀ فرهنگی (ازجمله دین‌داری)، اقتصادی، اجتماعی و همچنین ارزش‌ها و نگرش‌ها (نظام ترجیحات) بر سبک زندگی خانوادگی (متشکل از چگونگی فراغت، نوع روابط بین اعضا، و تقسیم جنسیتی کار) مورد مطالعه قرار گرفته است. پژوهش حاضر به روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه، برروی 150 نفر از زنان متأهل ساکن تهران انجام شده است. براساس یافته‌ها 64درصد خانواده‌ها دارای سبک زندگی سنت‌گرا بوده‌اند؛ یعنی در 64درصد خانواده‌ها روابط صمیمی بین اعضا وجود داشته است که در هر دو فرهنگ مدرن و دینی ترویج می‌شود. 93درصد خانواده‌ها دارای تقسیم‌کار جنسیتی بوده‌اند که در هر دو فرهنگ مذموم است و شیوۀ گذران فراغت در 78درصد خانواده‌ها، با انفعال و سرگرمی و در 22درصد فعالانه و با برنامه‌ریزی توأم بوده است. غلبۀ ارزش‌ها و نگرش‌های مدرن در 57درصد خانواده‌ها و تأثیرنداشتن دین‌داری بر سبک زندگی نشان می‌دهد که تحولی تدریجی و رو به کمرنگ‌‌‌شدن برای فرهنگ دینی، در حال وقوع است.