Doğu Akdeniz’de enerjipolitik gelişmeler

Kitalar arasindaki konumu, yuzyillardir ticaretin ve dogal kaynaklara ulasim yollarinin kavsagi olmasi, tarihi olaylara sahne teskil etmesi ve guc merkezleri arasinda daima mucadele konusu olmasi nedeniyle jeostratejik onemi tartisilamayacak olan Dogu Akdeniz, 2000’li yillarda bu niteliklerine bir yenisini eklemistir. Artik sadece ulasim yollari uzerinde bir kavsak olmasiyla degil, Dogu Akdeniz sahip oldugu hidrokarbon dogal kaynaklari nedeniyle de bir mucadele alanidir. Zaten bolgede mevcut olan cozumlenememis sorunlarina her an yenilerinin ilave edilmesine musait bir siyasi iklime sahip Dogu Akdeniz bu yeni niteligi ile bolge ve dunya barisini olumsuz etkilemeye, guvenlik kaygilari yaratmaya uygun bir zemin olusturmaktadir. Hatirlanacagi uzere 2011 yilinin sonbaharinda kamuoyunu en cok mesgul eden konulardan birisi olan Dogu Akdeniz’de petrol ve dogal gaz arama krizi yasanmisti. GKRY’nin 12 numarali parselde arama ve isletme ruhsati verdigi Noble Enerji tarafindan Ekim 2011’de sondaja baslanacagi aciklanmis, bu haber uzerine bolgede guvenlik krizi patlak vermisti. O donemde neredeyse silahli bir catisma beklentisine 1 yol acan kriz neyse ki boyle bir surece ulasmadan sonumlenmisti. Ancak 2012 yili ve devaminda yasanan gelismeler gostermektedir ki; bu potansiyel tehlike ortadan kalkmis degildir. Bu calismada Dogu Akdeniz Enerjipolitigi baglaminda bolgede meydana gelen onemli gelismeler konu edilecek, irdelenmeye calisilacaktir. Dogu Akdeniz’de yasanan gelismeler ve bunlarin yarattigi uluslararasi sorunlar bolge ve dunya barisini olumsuz etkilemektedir. Son yillarda aniden silahli catisma ve savas riskini gundeme getirebilen bazi onemli gelismeler kamuoyunun gozu onunde yasanmistir. Mavi Marmara olayi (2010), Noble Enerjinin sondaja baslamasi krizi (2011), Suriye’nin Turk Hava Kuvvetlerine ait bir ucagi dusurmesi (2012), Suriye-Turkiye sinir bolgesinde yasanan ihlaller (2012) ve Israil’in Gazze’ye mudahalesi (2012) en cok hatirlanabilecek son iki yilin sicak gelismelerindendir. Dogu Akdeniz’e kiyidas ulkeler icinde kiyi uzunlugu en fazla olan Turkiye’nin bolgede yasanan gelismelerden her zaman en cok etkilenen, cogunlukla da en onemli aktorlerden birisi olmasi dogal gorunmektedir. Bolgenin en temel iki kronik siyasal sorunu olan Israil Filistin Sorunu ile Kibris Sorununa son on yil icinde asagidaki sorunlar da ilave olmustur: a. Denizde bulunan dogal gaz ve petrol rezervlerinin arastirilmasi ve isletilmesi ve buna bagli sorunlar, b. Deniz yetki alanlarinin sinirlandirilmasi, c. Arap Bahari adiyla bilinen, bolgedeki ulkelerin siyasal sistemlerinde degisimlere yol acan ic catisma ve karisikliklar. Aslinda Dogu Akdeniz Sorunlari basligi altinda tum sorunlar listelenmeye calisildiginda, Siyasal, Hukuki, Ekonomik, Guvenlik alt basliklari ile gruplandirilabilecek daha fazla sayida sorundan soz etmek gerekecek ve bu calismanin sinirlarini asabilecektir. Bu nedenle 2011 sonbaharindan bu yana Dogu Akdeniz’in dogalgaz ve petrol rezervleri ile buna bagli sorunlar kapsaminda.