Türkiye’de 1988-2017 Yılları Arasında Gerçekleşen Orman Yangınlarından Kaynaklanan Hava Kirletici Emisyonların Envanteri

Ormanlar dogal dengeyi saglayan, iklim uzerine olumlu etkileri olan, canli, dinamik ve yenilenebilir dogal kaynaklardir. Kuresel isinma ve iklim degisikligi ile mucadelede ormanlarin korunmasi evrensel bir hedeftir. Orman varligi acisindan zengin sayilmayan ulkemizin Akdeniz iklim kusaginda yer almasindan dolayi her yil hektarlarca ormanimiz yanarak yok olmakta ve bunun sonucu olarak onemli miktarlarda hava kirletici emisyonlari atmosfere verilmektedir. Bu calisma kapsaminda, 1988-2017 yillari arasinda Turkiye’de gerceklesen orman yanginlarindan kaynaklanan farkli hava kirletici (CO, NO X , PM 10 , PM 2.5 , SO X , NMVOC, NH 3 , BC, TSP) emisyonlari belirlenmistir. Orman yanginlariyla ilgili istatistiksel veriler T.C. Tarim ve Orman Bakanligi Orman Genel Mudurlugu’nden temin edilmis olup emisyonlarin hesabinda EMEP/CORINAIR emisyon faktorleri kullanilmistir. Sonuclara gore; 1988-2017 yillarini kapsayan yaklasik otuz yillik donemde orman yanginlarindan kaynaklanan ortalama yillik emisyonlar; NO X icin 2.026 ton/yil, CO icin 57.573 ton/yil, NMVOC icin 5.331 ton/yil, SO X icin 405 ton/yil, NH 3 icin 459 ton/yil, TSP icin 27.187 ton/yil, PM 10 icin 17.592 ton/yil, PM 2.5 icin 14.393 ton/yil ve BC icin 1.295 ton/yil olarak bulunmustur. En buyuk emisyonlarin sirasiyla 1994, 2008 ve 2000 yillarinda olustugu ve bu yillik tekil emisyonlarin otuz yillik donem ortalamasinin yaklasik 2-3 kati kadar buyuk oldugu gorulmektedir. Ornegin; 2008 yili Agustos ayi icinde Antalya orman bolge mudurlugu sinirlari icinde gerceklesen ve yaklasik 16 bin ha’lik bir alanin etkilenmesine neden olan Serik-Tasagil orman yangini, ulkemizde kayit altina alinan en buyuk yangin olup tek basina ayni yil icinde toplam ulke emisyonlarinin yaklasik %53’unu teskil etmistir. Orman yangini emisyonlarinin ulke genelinde dagilimi incelendiginde ise Akdeniz ve Ege Bolgelerinde yogunlastigi gorulmektedir. Emisyonlarin illere ve Orman Bolge Mudurluklerine gore mekânsal dagilimi bir cografi bilgi sistemi yardimiyla haritalar haline sunulmustur.