ELEMENTLERİN JEOKİMYASAL BİRLİKLERİNDE UZAMSAL KÜME VE AYKIRI DEĞERLERİN BELİRLENMESİ: JUIRUI BAKIR MADENİ BÖLGESİNDEN BİR ÖRNEK

Jeokimyasal verilerin saha dagilim desenlerinin belirlenmesi calismalarinda uzamsal kume ve aykiri degerler buyuk onem tasir. Bunlar, sadece cevherlesmenin temel ozelliklerini degil, ayni zamanda maden yataginin ve cevher mineralinin alansal dagilimini da karakterize ederler. Bu calismada, cok degiskenli verinin alansal dagilim deseni konusunda yeni bir yontem tanitilacak olup bu yontemde stabil Mahalanobis uzakligi ile lokal Moran’s I 1 degeri baz alinmistir. Uzamsal matriksi olustururken, araligi belirlemek uzere oncelikle Moran’s I uzamsal korelogrami kullanilmistir. Daha sonra, belirli bir elementler toplulugu icin stabil Mehalanobis araligi hesaplanmistir. Son olarak, hem uzamsal birlik derecesini olcmek hem de, uzamsal kume ve aykiri degerler dahil olmak uzere Cu, Au, Mo, Ag, Pb, Zn, As ve Sb birliklerinin uzamsal dagilim desenlerini belirlemek icin yersel Moran’s I 1 istatistigi uygulanmistir. Hem ham veri hem de Box-Cox donusum verisi uzerinde alti degisik olcekte (2km, 4km, 6km, 8km, 10km ve 12km) uzamsal desen analizi yapilmistir. Elde edilen sonuclar, Moran’s I 1 ve stabil Mahalanobis ile tanimlanan uzamsal kume ve uzamsal aykiri deger alanlarinin nesnel gerceklik ile uyum sagladiklarini, ayrica calisma alaninda bilinen maden yataklari ile de uyumlu bir iliski gosterdiklerini ortaya koymustur.