Preventie in de zorg : Themarapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Preventie is vooral succesvol als de maatregel gestructureerd wordt aangeboden, zoals dat nu gebeurt bij de bevolkingsonderzoeken (naar borstkanker bijvoorbeeld) en het Rijksvaccinatieprogramma. Bij een dergelijk programmatisch aanbod zijn de behandelingen voor zover bekend effectief, de kosten en baten in balans, en wordt een groot deel van de doelgroep bereikt. Een groot deel van preventie in de zorg wordt echter niet programmatisch aangeboden. Dat aanbod is sterk versnipperd: een klein en selectief deel van de doelgroep wordt bereikt en de effectiviteit is vaak nog niet aangetoond. Aangenomen wordt dat de effecten van preventie in de zorg sterk verbeteren bij een programmatisch aanbod. Wel moet dan eerst goed worden onderzocht of de interventie op deze manier echt werkt. Het is daarbij raadzaam om niet alleen het gezondheidseffect van de maatregel te onderzoeken, maar ook de maatschappelijke effecten zoals vermindering van school- of werkverzuim. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM naar preventie in de zorg. Dit themarapport is een onderdeel van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV), waarin het RIVM elke vier jaar over ontwikkelingen van de volksgezondheid rapporteert. Het rapport bestaat uit zes verdiepende studies, waaronder rookpreventie in de zorg rond de zwangerschap, vroege opsporing van psychosociale problematiek in de jeugdgezondheidszorg, en het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. Op basis hiervan is een integrale analyse uitgevoerd naar effecten, kosten en succesfactoren van preventie in de zorg. Factoren die een programmatische uitvoering van preventie in de zorg succesvol maken zijn onder andere: een structurele vergoeding voor degene die de maatregel aanbiedt (bijvoorbeeld de huisarts) en een kosteloze deelname, zoals bij de griepprik. Ook is een goede infrastructuur van belang, die aansluit bij de dagelijkse routine in de praktijk. Verder is het raadzaam de maatregel vanuit de eerste lijn aan te bieden, met de huisarts als spil. Daarnaast is specifieke aandacht nodig voor moeilijk bereikbare risicogroepen. Deze factoren bevorderen dat meer mensen uit de doelgroep aan de maatregel deelnemen.