Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelik kestirimleri

Zaman serisi analizi, ekonometride gelecege yonelik tahminleme yapmada sikca kullanilan bir istatistik analiz yontemdir. Bu calismada, Turkiye’de 2010-2018 yillarina ait kirmizi et ve sut uretici fiyatlari zaman serisi analizi ile cozumlenerek, ayni urunlerin fiyatlarinin 2019-2023 yillari icin tahmin edilmesi amaclanmistir. Calisma materyalini; Dunya Gida ve Tarim Orgutu (FAO), Ulusal Kirmizi Et Konseyi (UKON) ve Ulusal Sut Konseyi (USK)’nden elde edilen 2010-2018 yillarina ait resmi kirmizi et ve sut uretici fiyatlari olusturmustur. Bu veriler yardimiyla 2019-2023 yillari icin kirmizi et fiyatlari ARIMA (1.1.0) modeli ve sut fiyatlari ARIMA (2.1.2) modeli kullanilarak tahmin edilmistir. Calisma sonucunda, 2023 yili sonunda kirmizi et fiyatlarinin (karkas) dogrusal artis ile ortalama 33,93 TL/kg, sut fiyatlarinin ise 2,14 TL/lt olacagi tahmin edilmistir. Sonuc olarak, zaman serisi analizinin gelecege yonelik olarak hayvansal urun fiyatlarinin tahmininde kullanilabilecegi ancak devamli olarak guncellenmesi gerektigi ve hem uretici hem de tuketicilerin gelecege yonelik yapacagi planlamalarda yol gosterici olabilecegi kanisina varilmistir.