Kokulu Ardıç’ın (Juniperus foetidissima Willd.) Günümüz ve Gelecekteki Potansiyel Yayılışının Makine Öğrenmesi ile Modellenmesi

Kuresel olcekte incelendiginde, biyolojik cesitlilik saglama ve karbon tutma bakimindan onemli ekosistemler arasindaki ormanlarin, biyotik, abiyotik ve antropojenik etkenler nedeniyle onemli degisimler icerisinde oldugu gorulmektedir. Bu surecte, iklimin belirleyici bir rolu oldugu kabul edilmistir. Buna ek olarak, degisen iklim kosullarinin, ormanlarin dagilimini, bilesimini, islevini onemli oranda degistirecegi ve sonuc olarak biyolojik cesitliligi tehdit edecegi ongorulmustur. Bu calismanin amaci; Turkiye’de dogal yayilis gosteren ve orman ekosistemine ekolojik katkisi ile on planda olan turler arasindaki kokulu ardicin (Juniperus foetidissima Willd.), gunumuz ve gelecekteki potansiyel cografi dagiliminin tur varligi verisi ve cevresel degiskenler (biyoiklimsel degiskenler ve yukseklik) ile modellenmesidir. Ayrica, J. foetidissima Willd.’nin potansiyel yayilis alanlarinin, gunumuzde ve gelecekte alansal ve konumsal olarak nasil degisiklik gosterdigi de degisim analizleri ile ortaya konmustur. Bu kapsamda, tur dagilimi SSP2 4.5 ve SSP5 8.5 senaryolarina gore 2041-2060 ve 2081-2100 periyotlarini kapsayacak sekilde belirlenmistir. Maksimum entropi modelinin kullanildigi bu calismada, her bir tahmin degiskeninin goreceli katkisi Jackknife (cek-cikar) testi ile belirlenmis, coklu dogrusalligi onlemek amaciyla Pearson korelasyonundan yararlanilmistir. Bulgular, J. foetidissima Willd.’nin yayilisinda en onemli degiskenlerin sirasiyla yukseklik, soguk ayin en az sicakligi (BIO6) ve en nemli mevsimin ortalama sicakligi (BIO8) oldugunu gostermistir. Tahmin dogrulugunu ifade eden ROC egrisi, kullanilan modelin simulasyon gucunun cok yuksek oldugunu ifade etmektedir. Model sonuclarina gore, J. foetidissima Willd.’nin potansiyel yayilisinda onemli miktarda degisiklikler olacagi ve turun iklim degisikliginden ciddi oranda olumsuz etkilenecegi tahmin edilmistir. Degisim analizi sonuclari, habitat uygunlugundaki alansal kaybin, kazanc miktarindan daha fazla oldugunu gostermektedir. Sonuc olarak, bu calismada J. foetidissima Willd.’nin iklim degisikliklerine adaptasyon direncinin dusuk olacagi ve dolayisiyla tur koruma calismalarina dâhil edilmesi gerektigi vurgulanmistir. Bu calismanin bulgulari, turun gelecekte surdurulebilmesi ve korunmasina yonelik guclu stratejilerin belirlenebilmesi amaciyla kullanilabilir.