Bazı Kışlık Kolza (Brassica napus L.) Çeşitlerinin Çimlenme Döneminde Tuz Stresine Tepkilerinin Belirlenmesi

This study was carried out in laboratory conditions to determine responses of some winter-canola cultivars to salt stress at germination period. The laboratory experiment with four winter canola cultivars; i.e. Egc 7571, Elvis, Es Hydromel and Triangle, was set up as completely randomized design with 3 replications. In the experiment, eight different NaCl1. GirisBitkisel uretimde stres, bitki uzerinde olumsuz etki olusturan dis etmen olarak tanimlanmaktadir (Turkan 2008). Bitkilerde strese neden olan faktorler ise, biyotik stres faktorleri (hastalik ve zararlilar) ve abiyotik stres faktorleri (tuzluluk, kuraklik, dusuk ve yuksek sicakliklar vb.) olmak uzere ikiye ayrilmaktadir.Bir abiyotik stres faktoru olan tuzluluk; ozellikle kurak ve yari kurak iklim bolgelerinde yikanarak yeralti suyuna karisan cozunebilir tuzlarin, yuksek taban suyuyla birlikte kapillarite yoluyla toprak yuzeyine cikmasi ve buharlasma sonucu suyun topraktan ayrilarak, tuzun toprak yuzeyinde ve yuzeye yakin bolumunde birikmesi olayidir (Ergene 1982). Tuzluluk, ozellikle hassas cesitlerde bitkisel uretimi sinirlayan en onemli sorunlardan birisi olup, ulkemizde yaklasik 1.5 milyon hektar alanda tuzluluk ve alkalilik sorunu bulunmaktadir. Bu durum, sulamaya uygun arazilerimizin yaklasik % 32.5’inin tuzluluk stresinin etkisinde oldugunu gostermektedir. (Ekmekci et al 2005; Zadeh & Naeni 2007). Bitkilerde tuza tolerans bakimindan familya, cins ve turler arasinda onemli farkliliklar bulunmakta; hatta ayni tur icindeki cesitler bile tuzluluktan farkli etkilenmektedir. Tuz stresi bitkilerin tum gelisme donemlerini etkilemesine ragmen, pek cok bitki turunde tuz stresine en hassas donemin cimlenme donemi oldugu bildirilmektedir (Khan et al 2000; Kusvuran et al 2007; Zamani et al 2010). Nitekim toprak cozeltisindeki tuzlar suyun ozmotik basincini artirarak; Na+ ve Cl iyonlari ise toksik etki yaparak cimlenmeyi olumsuz etkilemektedir (Mohammadi 2009). Tuzlulugun sorun oldugu bolgelerde, toprak tuzlulasmasi nispeten yavas seyretse bile, zamanla kacinilmaz oldugu icin, genetik dayanima yonelmek en kalici cozum olarak gorulmektedir. Tuzlu topraklarda ekonomik tarim icin uretilmek istenen bitkinin tuza toleransinin bilinmesi, ureticiye ekonomik yonden buyuk yarar saglayacaktir. Bu baglamda, gerek ulkemizde ve gerekse dunya genelinde pek cok kultur bitkisi uzerinde tuzluluk calismalari yapilmis ve yapilmaya devam edilmektedir (Şekeroglu et al 1999; Kara & Keser 2001; Oncel & Keles 2002; Dogan et al 2009). Tuzluluk kolzada da bitki gelisimini olumsuz yonde etkilemekte ve verimde onemli azalmalara yol acmaktadir (Ashraf & McNeilly 2004). Ulkemiz yag bitkileri icerisinde onemini giderek artiran, yag acigimizin kapatilmasinda alternatif bir bitki olan ve son yillarda gerek dunyada ve gerekse ulkemizde ekim alani ve uretimi onemli miktarda artan kolzanin, gelisme donemlerine gore tuza toleransinin genis bir sekilde belirlenmesi gerekmektedir. Bu gerekceden hareketle bu calismada, farkli tuz konsantrasyonlarinin ulkemizde uretimi yapilan bazi kislik kolza cesitlerinin cimlenmesi uzerine etkisi arastirilmistir.2. Materyal ve YontemBazi kislik kolza (Brassica napus L.) cesitlerinin cimlenme doneminde tuz stresine tepkilerini belirlemek amaciyla yapilan bu calisma, Ordu Universitesi Ziraat Fakultesi laboratuarinda 2011 yilinda yapilmistir. Tesaduf Parselleri Deneme Deseni’ne gore 3 tekerrurlu olarak kurulan denemede materyal olarak; Egc 7571, Elvis, Es Hydromel ve