تحلیل ریخت شناسی شبکه شهری با رویکرد تعادل بخشی به فضا(نمونه موردی شبکه شهری استان هرمزگان)

تعادل بخشی به ساختار فضایی و تعیین شبکه شهری آینده، مأموریت بنیادین آمایش سرزمین تلقی می‌شود. شهرها به‌عنوان عناصر اصلی سازمان‌یابی فضا در قالب شبکه شهری سازمان می‌یابند. شبکه شهری در انطباق دو بعد فرم و کارکرد سنجیده می‌شود که از طریق تحلیل روابط آن‌ها می‌توان کارایی الگوهای مختلف را بررسی نمود. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف تحلیل ریخت شناسی شهری به منظور انطباق ابعاد ریخت‌شناسی و کارکردی شبکه شهری استان هرمزگان انجام‌گرفته است. هدف گذاری پژوهش از نوع کاربردی و روش شناسی ان به صورت توصیفی-تحلیلی می باشد. شاخص‌های تحلیلی پژوهش برای ریخت شناسی شبکه شهری در استان هرمزگان شامل شبکه راه‌ها، فاصله میان سکونتگاه‌ها، جمعیت شهری و نوع خدمات است. ابزار تحلیلی پژوهش برای پیشبرد هدف پژوهش، تحلیل های فضایی تراکم، درون یابی فاصله وزن گذاری شده معکوس در قالب نرم افزار Arc GIS 10-4 می باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ریخت‌شناسی شبکه شهری استان هرمزگان از چهار الگو یعنی الگوی تک مرکزی، الگوی چندمرکزی، الگوی خطی و الگوی جزیره‌ای تبعیت می کند که موقعیت استقرار این الگوها در استان بیانگر رابطه بین موقعیت استقرار و ریخت‌شناسی شبکه است. به دلیل استقرار شهرهای بزرگ استان در مجاورت دریا، الگوهای تک مرکزی و خطی بیشتر تحت تأثیر عامل دریا شکل‌گرفته‌اند. همچنین الگوهای جزیره‌ای و منفرد علاوه بر جزایر استان، در پهنه‌های کوهستانی یا دشت‌های میان‌کوهی استقراریافته‌اند. برآیند پژوهش نشان‌دهنده آن است که عدم انطباق فرم و کارکرد، موجب ارتباط و تعامل ضعیف حوزه‌های هم پیوند شهری می-گردد. این ناهمخوانی تحقق بهره‌مندی شبکه شهری از فرصت‌های هم‌جواری را کاهش داده و کارایی شبکه پایین می‌آید.