TAKİPTEKİ BANKA KREDİLERİNİN MAKROEKONOMİK BELİRLEYİCİLERİ: TİCARİ KREDİLER ÖRNEĞİ

Finansal sektorun temel aktorlerinden olan bankalarin karlilik durumlari ve mali yapilarinin guclu olmasi ulke ekonomileri acisindan buyuk oneme sahiptir. Bankalarin en onemli islevi tasarruf fazlasi olanlar ile fon ihtiyaci olanlari bir araya getirmektedir. Bankalari bu islevi yerine getirirken ozellikle fon ihtiyaci olanlarin fon ihtiyaclarini kredi (ihtiyac, ticari, tuketici vb.) vererek karsilamaktadirlar. Verilen kredilerin duzenli bir sekilde geri donusunun saglanmasi bankalarin mali yapilarini guclendirmekte ve karlilik oranlarini arttirmaktadir. Ancak verilen krediler her zaman geri odenmemekte ve takibe dusmektedir. Takipteki kredilerin artmasi bankalar acisindan mali yapilarini dusurucu ve karliliklarini azaltici bir etki yapmaktadir. Ekonominin dinamolari olan bankalarin takipteki kredilerinin artmasinin altinda yatan nedenler bankanin kendi ic dinamikleri ile alakali olabilirken, makroekonomik degiskenlerinde takipteki kredilerin artmasinda buyuk etkisi vardir. Bu calismanin amaci, ulke ekonomileri acisindan hayati oneme sahip olan bankalarin aktif buyukluklerini etkileyen en onemli faktorlerden birisi olan ve firmalarin odeyebilme guclerini gosteren takipteki ticari kredileri belirleyen makroekonomik faktorleri tahmin etmek ve bu faktorlerin takipteki ticari kredileri etkileyis yonunu ve derecesini tespit etmektir. Takipteki kredilerin belirleyicileri yapisal kirilmalar altinda tespit edilmis olup, birim kok sinamalari Kapetanios coklu yapisal kirilmali birim kok testi ile sinanmis, esbutunlesme testi yapisal kirilmali Hatemi-J (2008) esbutunlesme testi ile yapilmistir. Ayrica esbutunlesme katsayilarinin tahmini de Dinamik En Kucuk Kareler (DEKK) yontemi ile tespit edilmistir. Bu baglamda 2005Q4-2015Q2 donemi icin yapilan Hatemi-J (2008) esbutunlesme testi sonuclarina gore takipteki ticari kredileri belirleyen makroekonomik faktorler GSYIH, BIST-100 endeksi, ticari kredi faiz oranlari ve reel doviz kuru olarak tespit edilmistir. Ayrica BIST-100 endeksinin takipteki ticari kredi oranlarini negatif guclu yonde etkiledigi, reel doviz kurunun ise pozitif guclu yonde etkiledigi tespit edilmistir.