Dünya’da ve Türkiye’de Doğa Korumanın Kuramsal Temelleri

Insanin yeryuzunu en basta tarim sonrasinda ise sanayi ve diger teknolojilerle degisime ugratmasi ve dunya nufusunun sureklilik arz eden bir sekilde artis gostermesi insan-cevre iliskilerinde yeni bakis acisinin ortaya cikmasini dogurmustur. Ozellikle 1970’lerden sonra artan cevrecilik faaliyetleriyle birlikte zengin ekosistemleri ve biyocesitliligi sahip dogal alanlari ve peyzajlari guvence altina alarak gelecek nesillere aktarma dusuncesi on plana cikmistir. Bu durum gerek merkezi hukumetler gerekse uluslararasi orgutlerce cesitli tedbirlerin alinmasiyla bazi onemli yapisal sorunlarin gundeme gelmesine neden olmustur. Suregiden tartismalarin temelinde doganin kimden ve nasil korunacagi yatmaktadir. Bu baglamda calismanin konusu dunyada ve Turkiye’de doga korumanin tarihi surecte gecirdigi kuramsal degisimlerdir. Calisma boylelikle Turkiye’de doga koruma faaliyetlerindeki mevcut durumun dunyadaki yaklasimlarla benzerlik ve farkliliklarini ortaya koymayi amaclamaktadir. 1970’li yillardan sonra dunyada insansiz doga koruma yaklasimi buyuk olcude terk edilmis, kirsal kalkinma ve diger yararlanma dusunceleri neredeyse biyocesitliligi koruma ilkesinin onune gecmistir. Turkiye’de de benzer egilimlerin ortaya ciktigi ancak kirsal kalkinma, eko turizm gibi pratiklerin gercekten soz konusu alanlarda amacina ulasip ulasmadigi doga koruma literaturunde onemli bir eksiklik olarak dikkat cekmektedir. Bu baglamda denilebilir ki koruma-kullanma ve kirsal kalkinma pratiklerinin iliskisini, ortaya cikan sorunlari ortaya koymak icin korunan alanlarin ozgun kulturel ve dogal ozelliklerini goz onune alan daha fazla sayida idiyografik karakterli nitel calismaya ihtiyac vardir.