بررسی بیواکولوژی پروانه گالزای صنوبر Paranthrene tabaniformis Rott. (Lep.: Sessiidae) و روشهای کنترل آن در استان گیلان

پروانه گالزای صنوبر Paranthrene tabaniformis Rott. (Lep.: Sessiidae) از آفات مهم صنوبر به شمار می­رود که انتشار وسیعی در کشورهای آسیایی، اروپایی، آفریقایی و آمریکای شمالی داشته و در ایران نیز در سال 1340 توسط فرحبخش گزارش شد. در این بررسی، زیست­شناسی این آفت به طور عمده در ایستگاه تحقیقات صنوبر صفرابسته و همچنین ایستگاه­های فخرآباد (لشت­نشاء) و پیلمبرا (پره­سر)، نهالستان لاکان رشت و تعدادی از نهالستان­های خصوصی در کیاشهر و ضیابر در استان گیلان مطالعه شد. حشره کامل این آفت، پروانه­ای است زنبور مانند که از اواخر اردیبهشت ظاهر شده و تا اواخر شهریور فعالیت می­نماید. ماده­ها پس از جفت­گیری تخم­ها را به صورت انفرادی، دوتایی و به ندرت بیش­تر در جهات مختلف در ارتفاع بین 30 سانتی­متر تا 5/2 متر روی چین خوردگی­های پوست ساقه، پشت برگ­ها و حاشیه جوانه­های جانبی قرار می­دهند. دوره جنینی 10-14 روز بوده و لاروها بعد از خروج از تخم با ایجاد حفره کوچکی در پوست و به طور معمول در محل اتصال دمبرگ به ساقه به داخل ساقه­های نرم نفوذ می­کنند و به­تدریج ایجاد دالان می­نمایند. بیش­ترین طول دالان لارو­ی 25 سانتی­متر می­باشد. فعالیت لارو­های این آفت روی ساقه نهال­های یک­ساله کلن­های مختلف گونه­های اورامریکن و دلتوئیدس، به­صورت ایجاد گال­هایی با شدت­های مختلف در استان گیلان مشاهده شد. آلودگی شدید نهال­ها می­تواند منجر به شکستگی ساقه در هنگام وزش باد شود. زمستان­گذرانی به صورت سنین سوم تا ششم لاروی است. لاروها از فروردین دوباره فعالیت خود را از سر می­گیرند و بعد از مدتی تغذیه، به شفیره تبدیل می­شوند. دوره شفیرگی این آفت در طبیعت بین 17-19 روز متغیر است. پروانه گالزای صنوبر دارای یک نسل در سال می­باشد.