کانیشناسی اولیه و شرایط محیطی سازند آقچاگیل بر اساس آنالیز ژئوشیمی عنصری در جنوب شرق حوضة خزر

نهشته‌های پلیوسن در شمال ایران شامل واحدهای چینه‌ای چلکن و آقچاگیل از مهم‌ترین عناصر سیستم‌ نفتی در حوضة خزر هستند. واحد چلکن دارای رخسارة قاره‌ای و عمدتا درشت دانه با سن پلیوسن پیشین- میانی و واحد آقچاگیل شامل رخسارة کربناته- تخریبی سفید رنگ و سن پلیوسن پسین می‌باشد. در این مطالعه، سه رخنمون آق‌بند، سوملی دره و یلی بدراق به عنوان بیشترین ضخامت و قدیمی‌ترین توالی‌های ترشیاری در شمال شرقی گنبد کاووس (جنوب شرق حوضة خزر) برداشت شده‌اند. هدف اصلی این پژوهش، تعیین کانی ‌شناسی اولیه و تحلیل شرایط محیطی سازند آقچاگیل با استفاده از نتایج ژئوشیمی عنصری در منطقة مورد مطالعه می‌باشد. تغییرات مقادیر عناصر اصلی و فرعی نمونه‌های آهکی سازند آقچاگیل و مقایسة آن با نتایج ارائه شده توسط مطالعات مشابه، بیانگر کانی‌شناسی اولیة آراگونیتی و کلسیت پرمنیزیم است. تغییرات نمودار Sr/Ca در برابر Mn حاکی از وجود یک سیستم دیاژنتیکی نیمه بسته در زمان رسوبگذاری سازند آقچاگیل در حوضه می‌باشد. مقادیر بالای Mn در نمونه‌های گل غالب نشان‌دهندة شرایط نیمه احیایی و مقدار پایین Mn و میزان بالای Sr در نمونه‌های دانه غالب برش‌های مورد مطالعه بیانگر تأثیر دیاژنز جوی (انحلال زیاد) در حوضة رسوبی می‌باشند. مقایسة مقادیر عناصر اصلی و فرعی با مقادیر استاندارد و میانگین آنها در حوضه‌های رسوبی مختلف، بیانگر نیمه بسته بودن حوضة رسوبی در زمان رسوبگذاری سازند آقچاگیل بوده و شوری کمتر حوضه به سمت بالای توالی ناشی از ورود آب شیرین و ارتباط آن با دریاهای باز در برخی از مقاطع زمانی پلیوسن می‌باشد.