کارکرد ارابه در ایرانِ دوره هخامنشی، میانرودان و یونان باستان

در فرهنگ هندواروپایی، خویشکاری خدایان آسمانی در پیوند با ارابه‌رانی بازنمایی شده و در عصر برنز، ارابه در تمدن‌های هیتیت و مصر؛ کارکرد رزمی داشته‌است. علاوه بر این، شواهد باستان‌شناسی فراوانی از ارابه از تمدن‌های باستانی میان‌رودان، یونان و ایران عصر هخامنشی برجای مانده‌است؛ اما به درستی کارکردهای ارابه و ارابه‌رانی در این تمدن‌ها شناخته شده نیست. بنابراین سوالات اصلی این پژوهش این است: کارکردهای چندگانه ارابه در تمدن‌های میان‌رودان، یونان و هخامنشیان در عصر باستان چیست؟ و براساس روابط میان‌فرهنگی این کارکردهای چندگانۀ ارابه چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با هم دارند؟ داده‌های این پژوهش با روش کیفی به شیوۀ توصیفی، تحلیلی و تطبیقی مطالعه شده‌اند. به طور کل نقش ارابه در اساطیر هندواروپایی و کارکرد رزمی ارابه در تمدن‌های هیتی و مصری به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر کارکردهای ارابه در هر سه تمدن تأثیر داشته و این کارکردها با سایر ابعاد فرهنگی این تمدن‌ها برهمکنش داشته‌اند. بدین‌ترتیب می‌توان تأثیر و تأثر کارکردهای ارابه بر اقتصاد، قشربندی اجتماعی، جنگ، مراسم آیینی و خویشکاری ایزدان سماوی، تفریح، ورزش و سرگرمی را مشاهده نمود. جنبۀ نظامی، اساطیری و تفریحی ارابه در میانروان برجسته بوده و در یونان بعد آیینی، ورزشی و اجتماعی داشته است. در ایران جنبه نظامی، اجتماعی و اساطیری‌ـ‌آیینی نمودهای بارزتر ارابه بودند