بررسی ساختار ژنتیکی و روابط فیلوژنی اسب های کاسپین، عرب و تالشی

اطلاع از ساختار ژنتیکی نژادهای بومی نقش مهمی درحفاظت و تضمین بقا آنها خواهد داشت. ایران به لحاظ داشتن قدمت تاریخی و آب و هوای متنوع دارای نژادهای اسب منحصر به فردی است در این تحقیق تنوع ژنتیکی سه نژاداسب بومی کشور شامل نژادهای کاسپین، تالشی و عرب مورد مطالعه قرار گرفت. نژادهای بومی به دلیل دارای بودن ویژگی های منحصر به فرد، جزء ذخایر ژنتیکی کشور محسوب شده و شناخت بیشتر ساختار ژنتیکی آنها به حفظ و حراست آنها و تدوین برنامه های اصلاح نژادی کمک خواهد کرد. در این پژوهش تنوع ژنتیکی 136 راس اسب از سه نژاد ایرانی (کاسپین، عرب و تالشی) با استفاده از 12 نشانگر ریزماهواره توصیه شده توسط انجمن بین المللی ژنتیک حیوانی، مورد بررسی قرار گرفت. تا پس از برآورد پارامترهایی مانند میزان هتروزیگوسیتی، همخونی، تعادل هاردی واینبرگ و ... به اتخاذ یک استراتژی مناسب برای حفظ این نژادهای با ارزش کمک شود. تمام نشانگرهای استفاده شده چند شکل بودند و نشانگرهایASB17 با 12 آلل و HMS6 با 6 آلل به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد آلل را تولید کردند. بیشترین و کمترین میزان هتروزیگوسیتی مورد انتظار به ترتیب در نشانگرهایVHL20 (78/0) و ASB23 (62/0) محاسبه شد. میانگین شاخص شانون برای همه جایگاه ها برابر با 72/1 به دست آمد. در نمودار فیلوژنی رسم شده با استفاده از ضریب تشابه جاکارد و روش UPGMA، اسب های کاسپین و تالشی در یک شاخه و اسب های عرب در شاخه جداگانه قرار گرفت. آنالیز واریانس مولکولی نشان داد که تنوع ژنتیکی زیادی در درون نژادهای بررسی شده وجود دارد و با توجه به جمعیت کم اسب های تالشی و کاسپین، پیشنهاد می شود برنامه های اصلاح نژادی جهت بهبود کارایی و جلوگیری از انقراض آنها تا رسیدن به سطح امن طراحی و اجرا گردد. انتظار می رود که شناخت بیشتر از ساختار ژنتیکی اسب های کشور بتواند مبنای خوبی برای برنامه های اصلاح نژادی در آینده و استفاده بهینه از ذخایر ژنتیکی موجود فراهم آورد.