Recycling van matrassen : analyse van risico’s van verwerking en nieuwe toepassingen

De Nederlandse overheid wil dat de economie in 2050 helemaal circulair is. Daarin worden grondstoffen steeds opnieuw gebruikt zodat er zo min mogelijk afval is. Matrassen zijn een groot deel van het huishoudelijk afval. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) wil daarom gebruikte matrassen zoveel mogelijk recyclen. Ze worden nu gebruikt voor bijvoorbeeld judomatten, poetslappen en een zachte ondergrond in speeltuinen. Het RIVM heeft uitgezocht of de recycling van gebruikte matrassen risico’s kan hebben. Daar kunnen namelijk schadelijke stoffen in zitten. Het RIVM keek naar risico’s voor werknemers en voor de gebruikers van producten die ervan zijn gemaakt. Hierbij is ook aandacht voor stoffen die in het verleden waren toegestaan, maar waar nu strengere regels voor zijn. Verder kunnen er tijdens het gebruik van het matras micro-organismen, zoals schimmels en bacterien, in terechtkomen. Het RIVM richt zich op de vier belangrijkste materialen in matrassen: polyurethaanschuim, latexschuim, textiel en metaal. Er blijken weinig metingen te zijn gedaan naar gevaarlijke stoffen en vervuilingen met micro-organismen in deze (gerecyclede) materialen. Bij de metingen die er zijn, zijn de wettelijke grenswaarden voor producten, zover deze bestaan, niet overschreden. Micro-organismen kunnen in de matrastijk of het schuim zitten maar gaan dood wanneer de tijken tijdens de recycling worden gewassen en het schuim met stoom wordt behandeld. Daardoor kunnen de micro-organismen niet in gerecyclede producten terechtkomen. Meer onderzoek is nodig naar de recycling en de gerecyclede producten van het schuim en textiel uit matrassen. Er is weinig bekend of er in gerecyclede producten gevaarlijke stoffen zitten en, als dat zo is, in hoeverre mensen daar aan blootstaan. Ook is het belangrijk om te onderzoeken of werknemers aan schadelijke stoffen blootstaan als zij de matrassen uit elkaar halen. In het algemeen adviseert het RIVM alle bedrijven die te maken hebben met de productie, het gebruik en recycling van matrassen meer en beter samen te werken. Bijvoorbeeld door er bij het ontwerp van een matras al rekening te houden dat ze makkelijk en veilig kunnen worden gerecycled. Ook is het belangrijk om met elkaar te delen welke stoffen en materialen worden gebruikt; dit geldt voor alle te recyclen producten.