Meriç Nehri (Edirne) Boyunca Nehir Suyuyla Sulanan Çeltiklerde Pestisit Kalıntıları

Bu calismada, Meric Nehri'nden (Edirne) sulanarak uretilen celtiklerde kullanilan zirai ilac kalintilarinin insan ve cevre sagligi acisindan yasal degerlerin ustunde olup olmadigi arastirilmistir. Edirne, 2018 yilinda yaklasik 410.000 ton celtik uretimiyle Turkiye’nin en buyuk celtik ureticisi olup, Turkiye’nin toplam uretimin %44’unu karsilamaktadir. Celtik yasam evresi boyunca suda oldugundan, uretiminde yabanci ot ve bitki zararlilarina karsi kacinilmaz olarak tarim ilaci kullanilmaktadir. Buna ek olarak, Bulgaristan’daki Meric havzasinda da celtik uretimi yapildigindan bu bolgeden suyla tasinabilen pestisitlerin bu bolgedeki celtiklere bulasma ihtimali olabilecegi dikkate alinmistir. Gidalardaki ilac kalintilarinin neden olabilecegi olumsuzluklar dikkate alinarak yapilan yasal duzenlemeler ile her pestisit etken maddesi icin belli bir maksimum kalinti limiti belirlenmis veya bazilarinin kullanimi yasaklanmistir. Bu calisma uc asamada gerceklestirilmistir. Birinci asamada analizi yapilacak olan celtik ornekleri 2018 yilinda Edirne’de Meric Nehri boyunca 25 ayri noktadan toplanmistir. Ikinci asamada toplanan celtikler sap ve kavuzlarindan ayrilarak kurutulmus ve ornekler analiz edilinceye kadar uygun kosullarda muhafaza edilmistir. Son asamada test edilen pestisit aktif bilesenlerinin 365’i LC/MS-MS ile kalanlari GC-MS sistemleri ile taranmistir. Analizler sonucunda celtik ve pirinc orneklerinde, azoksistrobin (0.094-0.033 mg/kg), siprokonazol (0.029-0 mg/kg), epoksikanazol (0.018-0 mg/kg), prokloraz (0.063-0.019 mg/kg), profoksidim (0.021-0 mg/kg), propikonazol (0.116-0.043 mg/kg), tebukonazol (0.045-0.017 mg/kg) ve trifloksistrobin (0.076-0.023 mg/kg) pestisitleri belirlenmistir. Bu sonuclara gore, analiz edilen celtik ve pirinc orneklerinde bulunan pestisit kalinti miktarinin, Turk Gida Kodeksi ve Avrupa Birligi’nin ilgili pestisit kalinti limitleri mevzuatinda yer alan limitlerin altinda oldugu tespit edilmistir.