تأثیر اندیشههای فرقه حروفیه بر انتخاب برخی از مضامین کتیبههای مسجد کبود تبریز
2020
مسجد کبود در دوره ترکمانان قراقویونلوها به استناد وقفنامه آن، به دستور و نظارت جان بیگ خاتون (زن جهانشاه) ساخته شده است. در وضعیت کنونی نقشه بنا شامل یک گنبد مرکزی، یک هشتی و یک شبستان گنبددار است. بنا از دید فنی حاوی ظریف-ترین آثار کاشی معرق بوده و تنوعی از نقشهای کاشی را در خود جای داده است. از لحاظ تزیینات هنری این بنا دارای جایگاه ویژهای در معماری ایرانی بوده، به طوری که از آن در منابع اسلامی به نام فیروزه اسلام نام برده شده است. تنوع در طرح، نقش، انواع خطوط، مضامین کتیبهنگاری و مفاهیم مذهبی از ویژگیهای شاخص بنا است. بر این اساس سؤال اصلی این پژوهش بدین صورت مطرح میگردد؛ کدام مضامین نوشتاری در این مسجد با تفکرات فرقه حروفیه جلوهگر شده است؟ مقاله حاضر با روش تحقیق تاریخی-تحلیلی تدوین گردیده و در نظر دارد از یک طرف به بررسی بسترهای مذهبی و مفاهیم اندیشههای فرقهی حروفیه پرداخته و از طرف دیگر تاثیر تفکرات این فرقه را در مضامین کتیبهنگاری مسجد کبود تبیین نماید. تجزیه و تحلیل یافتهها به صورت کیفی و اطلاعات به دست آمده از مطالعات کتابخانهای و اسنادی و بازدید میدانی گردآوری شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد پارهای اعتقادات فرقهی حروفیان در کنار تصوف و عرفان در شکلگیری مضامین نقوش و کتیبههای این بنا تأثیر بسزایی داشته است. انتخاب برخی از سورهها(حمد، کوثر، کهف به طور کامل)، آیاتی از سورههای قرآنی(طه، اسراء، رعد، آل عمران)، واژههای قرآنی(هو، حسبی الله، المنه الله)، آیات مقطعه، سوره جمعه، آیت الکرسی، طه و اسماء الهی، اسامی مانند؛ الله، محمد(ص) و حضرت علی(ع)، نشان از تأثیر این فرقه بر برخی از مضامین کتیبه نگاری در این بنا بوده است.
- Correction
- Source
- Cite
- Save
- Machine Reading By IdeaReader
0
References
0
Citations
NaN
KQI