تأثیر تجویز بوپیواکائین با کاتتر در زخم جراحی بر درد بعد از لاپاراتومی در بیماران بیمارستان دکتر علی شریعتی در سال 1387-1388

زمینه و هدف: کنترل درد پس از عمل جراحی یکی از مسائل مهم مراقبت پس از جراحی است. کاهش درد علاوه بر افزایش رضایتمندی بیمار، باعت بهبودی سریعتر بیمار و بهبود عملکرد سیستم قلبی، عروقی و تنفسی و سیستم گوارشی می‌شود. کنترل درد با تزریق مواد بی‌حس‌کننده در محل زخم یکی از روش‌های مورد بررسی است. در این مطالعه به بررسی استفاده از کاتتر جهت تزریق متناوب بوپیواکائین در زخم خط وسط شکم «بین دو فاشیای عضله رکتوس» و «روی فاشیا» پرداخته شده است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه، بیماران بعد از کسب رضایت آگاهانه به طور تصادفی در سه گروه قرار گرفتند. در یک گروه دو کاتتر، هر یک بین دو فاشیای هر عضله رکتوس قرار گرفت و در دو گروه دیگر دو کاتتر پس از ترمیم فاشیا، روی آن قرار داده شد. برای بیماران هر 6 ساعت 5 سی‌سی بوپیواکائین 25/0% از هر کاتتر تزریق می‌شد. در گروه سوم به جای بوپیواکائین، نرمال سالین تزریق می‌شد. در مواقعی که بیماران درد شدید داشت 50 میلی‌گرم پتیدین وریدی تزریق می‌شد. میزان درد با کمک مقیاس آنالوگ بصری سنجیده شد و میزان درد، مخدر تزریق شده و سیر بعد از جراحی در سه گروه مقایسه شد. در تحلیل آماری، اطلاعـاتی که به شکل تعداد بودند با تسـت chi-square و اطلاعات عـددی پیوسته با تست Anova و آزمون تکمیلی Dunnett مورد تحلیل قرار گرفتند. درد در ساعات مختلف با روش تحلیل اندازه‌های تکراری در گروه‌ها مقایسه شد. یافته‌ها: 90 بیمار مورد مطالعه از نظر سن، جنس، طول زخم، نوع جراحی، سطح سواد و همکاری همسان بودند. روند میزان درد در سه گروه در ساعات مختلف بعد از جراحی تفاوت معنی‌داری داشت (0001/0P < )، به طوری که در دو گروه دارای کاتتر درد به خصوص در روز اول کمتر بود. میزان پتیدین تجویز شده در گروه شاهد 6/116 ± 357 میلیگرم و در گروه دارای کاتتر روی فاشیا 7/135 ± 2/293 و در گروه دارای کاتتر بین شیت رکتوس 3/97 ± 250 میلیگرم بود (01/0 = P). زمان بازگشت صداهای روده و دفع گاز یا مدفوع و زمان بستری بعد از جراحی در گروه شاهد از دو گروه دیگر به طور معنی‌داری بیشتر بود. عوارض زخم در گروه‌های دارای کاتتر وجود نداشت. تفاوت مشخصی بین دو گروه دارای کاتتر ملاحظه نشد. نتیجه‌گیـری: تجویز ماده بی‌حسی بوپیواکائین با کاتتر در زخم جراحی موجب کاهش درد و نیاز به مسکن تزریقی می‌شود. همچنین این روش می تواند مدت زمان ایلئوس و مدت زمان بستری بیماران را بکاهد و عوارض بیشتری نیز ندارد. گذاشتن کاتتر بین دو شیت رکتوس ارجحیت واضحی نداشت و نیاز به مطالعات بیشتر دارد.