DUMANLI KÖYÜ ’NDE (ÇANAKKALE - TÜRKİYE) ASBEST MARUZİYETİNİN TIBBİ JEOLOJİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ; DİSİPLİNLER ARASI BİR ÇALIŞMA

Biga Yarimadasi genel jeolojik nitelikleri ve dogal kaynak cesitliligi yani sira onemli tibbi jeoloji sorunlari bakimindan da oldukca ilginc bir bolgedir. Bolgenin muhtemel tibbi jeolojik sorunlarinin baslicalari; dogal radyoaktivite, icme sularinda metal/mineral kirliligi, asit kaya/maden drenaji, jeotermal ve diger su kaynaklarinda kalite sorunu, vb olarak sayilabilir. Bu kadar genis tibbi jeolojik sorunlara sahip olan Biga Yarimadasi’ndaki kritik bir bolgede asbest maruziyeti tip ve yerbilimcilerden olusan bir grup tarafindan incelenmistir. Arastirma Kuzeybati Anadolu’da Biga Yarimadasinin kuzeybatisinda, Canakkale ilinin Lapseki ilcesine bagli Dumanli koyu ve cevresinde surdurulmustur. Canakkale Il Saglik Mudurlugu tarafindan 2011 yilinda Dumanli koyunde 3 ve yakinindaki Camyurt koyunde 1 adet mezotelyoma vakasi tespit edilmistir. Bunun uzerine yer bilimciler ile Gogus Has- taliklari ve Halk Sagligi uzmanlarindan olusan bir calisma grubu tarafindan bolgede aras- tirmalar yapilmistir. Calismalar yer bilimlerinde ve saglik bilimlerinde es zamanli ve para- lel olarak surdurulmustur. Dumanli koyu cevresinde asbestiform mineraller ileri derecede makaslamaya ugramis (sheared) serpantinitler icerisinde yer almaktadir. Serpantinitler bolgede yaygin mostra veren ve mikasist, gnays, mermer litolojilerinden olusan Camlica metamorfikleri icinde tektonik dilim ve mercekler halinde bulunmaktadir. Bu dogrultu atimli sistem icerisindeki gerilme-makaslama alanlarinda asbestiform mineral damarlari gelismistir. Petrografik ve mineralojik tayinler bu minerallerin baslica klinokrizotil, lizardit ve antigorit ile aktinolit oldugunu gostermistir. Yerbilimleri calismalarina paralel olarak, koyde son bes yilda gerceklesen olum nedenlerinin saptanmasi amaciyla sozel otopsi calisma- lari ile solunum fonksiyon testleri ve radyografik tetkikler yapilmistir. Radyolojik patoloji ile asbest maruziyeti arasinda anlamli korelasyon saptanmis, bu olgularda maruziyet sure- sinin 23-80 yil arasinda degistigi anlasilmistir.