TARİHTE ANADOLU’DA BAHAİ FAALİYETLERİNİN BİR YANSIMASI: EMİN ALİ’NİN “BAHÂÎ HAREKETÎ HAKKINDA İLMÎ BİR TETEBBU” ADLI MAKALESİ

Bahailik, Şii gelenek icerisinde 19. asirda Iran’da ortaya cikan yeni bir dini harekettir. Adini “Tanri ovgusu” anlamina gelen ve “Bahaullah” olarak bilinen kurucu sahsiyet Mirza Huseyin Ali (o. 1309/1892)’den almistir. Bahailik, Bahaullah’i peygamber, Allah’in mazhari, butun dinleri kemale ulastiran bir dini yonelisin kurucusu olarak kabul ederler. Bâbilik-Bahâilik Iran’da daha cok Şii Islâm anlayisi merkezinde gelismistir. Bu hareketin arkaplaninda Imâmiyye Şiasi’nin tasavvufi bir yorumu niteligindeki Şeyhilik tarikatinin yer aldigi da bilinmektedir. Ictihad Mecmuasi Osmanlinin son donem matbuat aleminde yer alan dergilerle birlikte Turk kultur tarihinin onemli bir yerini iskal etmektedir. Bu dergiler, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e gecis surecinin sosyal, siyasal ve kulturel hayatina yonelik buyuk bir hazine barindirmaktadir. Biz bu calismamizda Ictihad Mecmu’asi’nin 31 Kanunuevvel 1921 tarihli 40. Sayisinda Emin Ali tarafindan yazilmis bir makale uzerinden Bahailigi ve bu dini hareketin Anadolu’daki faaliyetlerini degerlendirecegiz. Sureli yayinlar bir donemin kulturunu, sosyolojisini ve toplumsal olay ve olgularini anlayabilmek icin oldukca onemli veriler saglanan urunlerdir. II. Mesrutiyetin ilani ile birlikte butun toplumsal sorunlarin cozumlenecegini umit eden aydinlar ve siyasetcilerin saskinliklari, taskinliklari, heyecanlari ve polemikleri onemli olcude II. Mesrutiyetin sureli yayinlarinda temayuz ettigi soylenebilir.