بررسی تغییرات هیدرولوژیکی و مورفولوژیکی رودخانۀ گیویچای ناشی از احداث سد گیوی

مسیر رودخانه‌‌ها تحت‌تأثیر عوامل مختلف، در معرض تغییر و تحول هستند و این تغییرات می‌‌تواند بر سازه‌‌های بناشده در حاشیۀ رودخانه‌‌ها، زمین‌‌های کشاورزی و غیره آثار منفی بگذارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی تغییرات شاخص‌‌های آب‌شناختی و ریخت‌‌شناسی گیوی‌‌چای، به‌ویژه در رابطه با احداث سد، در طی دورۀ زمانی (2019-2000)، با استفاده از تصاویر لندست هفت و هشت، نقشه‌‌های توپوگرافی، زمین‌‌شناسی، داده‌‌های هیدرولوژیکی و میدانی است. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از محاسبۀ شاخص‌‌های هیدرولوژیکی و تحلیل آزمون آماریT ، از‌لحاظ 15 شاخص‌‌، شامل: Q5، Q10،Q15 ، Q35، Q45، Q50،Q65 ، Q90، دبی نرمال پرآبی، دبی حداکثر، دبی میانگین، دبی عادی، دبی میانه، دبی مد و دبی سالانه، تفاوت معناداری، بین دو ایستگاه آبگرم (در بالادست) و ایستگاه فیروزآباد (در پایین‌‌دست)، در بازۀ زمانی مورد مطالعه دیده می‌‌شود. نتایج حاصل از محاسبۀ شاخص‌‌های مورفولوژیکی نیز نشان داد، میانگین ضریب خمیدگی در بازۀ اول در سال 2000، 48/1 بوده و در سال 2019 به مقدار 40/1 کاهش یافته‌است؛ اما در بازۀ دوم مقدار ضریب خمیدگی از 23/1 به 25/1 و در بازۀ سوم از 85/1 به 86/1 و در بازۀ چهارم از 15/1 به 18/1 افزایش یافته‌است. در بازۀ اول زاویۀ مرکزی پیچان‌‌رودها از 99/219 به 73/189 کاهش یافته‌است و در سایر بازه‌‌ها شاهد روند افزایشی زاویۀ مرکزی در طی دورۀ مطالعاتی هستیم. بازۀ اول و سوم در هر دو دوره، به‌صورت پیچان‌‌رود بسیار توسعه‌‌یافته و بازۀ چهارم، از نوع پیچان‌‌رود توسعه‌‌یافته است؛ ولی در بازۀ دوم، نوع بازه از پیچان‌‌رود توسعه‌‌یافته به بسیار توسعه‌‌یافته تغییر یافته‌است و زاویۀ مرکزی از 82/143 به 50/163 رسیده‌است. درحالت کلی، تغییرات پلان‌‌فرم رودخانۀ گیوی، به‌صورت گسترش مئاندر‌‌های موجود، جابه‌‌جایی مسیر، افزایش انحنا و تشکیل مئاندرهای کوچک بوده و شکل‌‌گیری الگو و دینامیک