Kleinschalige groepen binnen de jeugdhulp: een eerste verkenning

In Nederland werden in 2018 bijna 43.000 jongeren onder de 18 jaar uit huis geplaatst (CBS, 2019). Hiervan kwamen ongeveer 18.000 jongeren in de residentiele jeugdhulp terecht, doorgaans op grotere leefgroepen van acht tot tien jongeren. Er is echter toenemende maatschappelijke aandacht voor het ontwikkelen van kleinschalige groepen. Kleinschalige groepen kenmerken zich door maximaal 4 jongeren met een beperkt aantal professionals en kennen hierdoor meer mogelijkheden om een goed en veilig pedagogisch basisklimaat te bieden dat aansluit bij de complexe problematiek die kenmerkend is voor uithuisgeplaatste jongeren. De huidige studie verkent de eerste ervaringen van jongeren en professionals met kleinschalige groepen binnen de residentiele jeugdhulp. Via interviews met jongeren (n = 9) en professionals (n = 11) en leefklimaatonderzoek (n = 754) bij twee instellingen voor residentiele jeugdhulp (n = 6 kleinschalige groepen) wordt verkend hoe het is om op een kleinschalige groep te wonen en te werken, en wat potentieel werkzame elementen en knelpunten zijn. De resultaten laten zien dat kleinschalige groepen een veelbelovende vorm van zorg lijken te zijn met betere mogelijkheden om een veilig en goed pedagogisch basisklimaat te bieden. In vergelijking met grotere residentiele groepen komen enkele potentieel werkzame elementen naar voren: 1) er is meer ruimte voor het opbouwen van een vertrouwensband tussen professionals en jongeren en tussen jongeren onderling, 2) de afstemming tussen professionals en met jongeren verloopt beter en soepeler, 3) jongeren en professionals ervaren meer veiligheid en rust op de groep, 4) er zijn meer mogelijkheden tot normaliseren, en 5) er is sprake van een positiever leefklimaat. Desondanks ervaren de instellingen spanning tussen enerzijds het streven naar zo min mogelijk professionals op de groep en anderzijds de haalbaarheid, kwetsbaarheid en betaalbaarheid van kleinschalige groepen.