چگونگی و محدودیت استفاده از اینترنت جهت آموزش توسط دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر -1387

مقدمه بدون شک يکی از بزرگ‌ترين و مهم‌ترين تحولات فناوری عصر حاضر، پديده شاه‌راه بزرگ اطلاعاتی است که آن را اينترنت می‌نامند(1). امروزه جامعه دانشگاهی به طور گسترده متکی به اطلاعات است. با استفاده از شبکه جهانی اينترنت، دسترسی به سايت‌های علمی و پزشکی، دستيابی به انواع بانک‌های اطلاعاتی ملی و بين‌المللی و استفاده از تمام متن نشريه‌های داخلی و خارجی امکان‌پذير شده است(2). نظر به نقش مهمی که اينترنت در امر دستيابی به اطلاعات روزآمد و ارتباط مؤثر و سريع ميان دانشمندان و صاحب‌نظران حوزه‌های مختلف علوم ايفا می‌کند، ضرورت شناخت بيشتر نسبت به توانايی‌های اين شبکه و مشکلات کاربران در استفاده از اين ابزار ضروری به نظر می‌رسد. طبق قانون مورز زمانی که مشکلات کسب اطلاعات بيش از مشکلاتی باشد که از عدم دسترسی به اطلاعات ناشی می‌شود، فرد ترجيح می‌دهد که از نظام بازيابی اطلاعات استفاده نکند(3). بنابراين، برای استفاده کاربران از اين شبکه لازم است مشکلات کاربران در استفاده از خدمات اينترنت شناسايی شود. از اين‌رو تحقيق حاضر با هدف بررسی چگونگی استفاده از اينترنت در ميان دانشجويان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر انجام گرديده است. در يک مطالعه توصيفی- تحليلی و از نوع مقطعی، 386 نفر از دانشجويان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر که در نيمسال دوم 1387 در اين دانشگاه مشغول تحصيل بودند به روش تصادفی جهت شرکت در پژوهش انتخاب گرديدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه خود ايفا بود که روايی پرسشنامه با استفاده از نظر مصححان، و پايايی آن با انجام يک مطالعه پيلوت روی 30 نفر از دانشجويان و با روش آلفا کرونباخ و ضريب 78/0 تا 90/0 برای پرسش‌های مختلف تأييد شد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS-13 و آزمون‌های آماری توصيفی و تحليلی مجذور کا و همبستگی اسپيرمن انجام شد. 5/93 درصد از واحدهای پژوهش از اينترنت استفاده می‌کردند. ميزان آشنايی با اينترنت در 5 سطح، عدم آشنايی، آشنايی ضعيف، متوسط، خوب و عالی به ترتيب، 6/2 درصد (10نفر)، 3/16 درصد (63 نفر)، 1/45 درصد (174)، 6/31 درصد (122 نفر) و 4/4 درصد (17 نفر) بود. از 100 درصد زمان استفاده از اينترنت 7/36 درصد جهت آموزش و دسترسی به مطالب مربوط به رشته تحصيلی،4/19 درصد سرگرمی، 1/17 درصد آگاهی از اخبار، 5/11 درصد استفاده از پست الکترونيک، 4/5 درصد چت و 9/9 درصد به ساير موارد اختصاص داده شده بود. بيشترين محدوديت جهت استفاده از اينترنت از نظر واحدهای پژوهش سرعت کم اينترنت(49%)، پس از آن به ترتيب عدم آموزش (5/31%)، عدم دسترسی به رايانه (1/32%)، عدم دسترسی به سايت‌های مربوطه (6/26%) و هزينه بالای اينترنت (18%) بود. با افزايش ترم تحصيلی ميزان استفاده از اينترنت توسط دانشجويان افزايش می‌يابد (001/0>p). همچنين آمون مجذور کای نشان داد که استفاده از اينترنت در مقطع دکترای حرفه‌ای بيش از کاردانی و کارشناسی است، که از لحاظ آماری معنادار می‌باشد (001/0>p). بين ديگر متغيرهای جمعيت شناختی با ميزان استفاده از اينترنت ارتباط آماری معنادار مشاهده نشد. نتيجه کلی اينکه اغلب دانشجويان با اينترنت آشنايی دارند و از آن استفاده می‌کنند اما معتقدند مشکلاتی وجود دارد که استفاده آنها از اينترنت را محدود يا غيرممکن می‌سازد. از جمله سرعت کم اينترنت، عدم آموزش، دشواری دسترسی به رايانه و اينترنت، در دسترس نبودن سايت‌های مورد لزوم، و بالا بودن هزينه. اقداماتی مانند تخصيص بودجه، سازمان‌دهی صحيح رايانه‌ها و شبکه اينترنتی، آموزش‌های اختصاصی و برگزاری کارگاه‌های جستجوی اينترنتی جهت دانشجويان و راهنمايی اساتيد می‌تواند در استفاده بهينه از اين شبکه گسترده جهانی مؤثر باشد.