Inventarisatie, voorkoming en bestrijding van fytoplasma en zijn vector in Muscari. Voortgezet diagnostisch onderzoek 2010/2011

Bij de broei van Muscari op pot kwamen vanaf 2007 veel klachten voor van ongelijke beworteling en ongelijke gewasontwikkeling uit ogenschijnlijk volkomen gezonde Muscaribollen. Aanvankelijk werd gedacht aan schade door herbiciden of het moment van rooien van de Muscaribollen voorafgaande aan het broeiseizoen. Uit (voortgezet) diagnostisch onderzoek bleek dat daarvan geen sprake was. In 2010 bleek uit diagnostisch onderzoek dat in Muscaribollen met achterblijvende beworteling en groei in de broeierij regelmatig fytoplasma kon worden aangetoond. In 2010 is ook fytoplasma in Scilla mischtschenkoana aangetoond met vergelijkbare symptomen als bij Muscari en hyacinten. Daarmee werd duidelijk dat bij Muscari, en incidenteel ook Scilla, sprake kan zijn van zogenaamde “Lissers” zoals we dit ook kennen bij hyacinten.Om meer inzicht te krijgen in deze voor Muscari nieuwe ziekte en om na te gaan of fytoplasma’s in Muscaribollen zijn te bestrijden is voortgezet diagnostisch onderzoek uitgevoerd. Daarbij zijn via verschillende kanalen extra monsters Muscari’s uit de broeierij verzameld en middels PCR-technieken getoetst op fytoplasma’s. Het bleek dat in veel partijen Muscaribollen die op zogenaamde “luwe tuinen” waren geteeld in de broeierij regelmatig sprake was van achterblijvende planten waarin fytoplasma kon worden aangetoond. Het betrof steeds het fytoplasma dat tot de Aster Yellows Group (16Sr-I) behoorde. Dit is dezelfde groep fytoplasma die bij hyacint “Lissers” kan veroorzaken. Het werd duidelijk dat het probleem van een fytoplasma-besmetting in partijen Muscaribollen groter was dan men aanvankelijk dacht. Dit maakt het dan ook noodzakelijk dat tijdens de bollenteelt van Muscari extra aandacht wordt geschonken aan de bestrijding van dwergcicaden, de vector van fytoplasma. Daarom is in 2010 een vakbladartikel gepubliceerd in BloembollenVisie om de bollentelers van Muscaribollen te informeren over de nieuwe ziekte waardoor ze in het lopende groeiseizoen nog in staat waren om maatregelen te nemen tegen (dwerg)cicaden.In 2010 en 2011zijn ook slecht bewortelde Muscaribollen uit de broeierij verzameld om na te gaan of met behulp van een warmwaterbehandeling fytoplasma is te doden. Ook is nagegaan of een boldompeling voor het planten in imidacloprid (Admire) effectief beschermend kan werken tegen dwergcicaden waardoor de overdracht en verspreiding van fytoplasma’s in Muscari tijdens de bollenteelt kan worden voorkomen. Het bleek dat een warmwaterbehandeling van 2 uur bij 43,5oC geen meetbare dodingseffect had op fytoplasma. Van deze cultuurkook mag in de praktijk dus niets worden verwacht ten aanzien van de doding van fytoplasma in Muscaribollen. Ook een warmwaterbehandeling van 4 uur 45oC gaf geen volledige doding van fytoplasma in Muscari. Of imidacloprid (Admire) een effect heeft gehad op het besmet raken van Muscaribollen door fytoplasma is onduidelijk gebleven. Tijdens de veldproef was het niet mogelijk voldoende ziektedruk aan te leggen voor overdrachtsexperimenten De conclusie is dan ook dat een warmwaterbehandeling van leverbare Muscaribollen geen voldoende oplossing biedt om een besmetting met fytoplasma te bestrijden. Vooralsnog is dus de beste methode om een besmetting met fytoplasma te voorkomen door middel van perceelkeuze het gewas tijdens de bollenteelt vrij te houden van dwergcicaden zodat deze de fytoplasma niet kunnen overdragen op het Muscarigewas.