Postępowanie w udarze mózgu Skrót Wytycznych Grupy Ekspertów Sekcji Chorób Naczyniowych Polskiego Towarzystwa Neurologicznego z 2012 roku

Udar mozgu jest stanem zagrozenia zycia, dlatego pacjent z podejrzeniem udaru powinien byc traktowany podobnie jak pacjent z podejrzeniem zawalu serca, czyli wymaga natychmiastowej, specjalistycznej pomocy medycznej. Podobnie powinni byc traktowani chorzy po przemijającym niedokrwieniu mozgu poniewaz ryzyko wystąpienia udaru niedokrwiennego w pierwszych dniach po tym incydencie zwieksza sie 8-krotnie. Pacjenta z podejrzeniem udaru mozgu najlepiej przywieźc do szpitala z oddzialem/ /pododdzialem udarowym, gdzie nalezy szybko wykonac badanie neuroobrazowe (tomografie komputerową lub rezonans magnetyczny) w celu ustalenia, czy jest to udar niedokrwienny czy krwotoczny. W przypadku rozpoznania udaru niedokrwiennego powinna byc jak najszybciej podjeta decyzja o ewentualnej kwalifikacji do leczenia swoistego rekombinowanym tkankowym aktywatorem plazminogenu (rt-PA, recombinant tissue plasminogen activator). Jeśli chory spelnia kryteria leczenia rt-PA, to wymagane procedury wykonuje sie tak szybko, jak to jest mozliwe, aby podac lek najpoźniej 4,5 godziny od wystąpienia pierwszych objawow udaru. Im szybciej rozpocznie sie leczenie, tym wieksza szansa na uzyskanie wiekszych korzyści. W przebiegu udaru wywolanego zamknieciem tetnicy środkowej mozgu moze dojśc do zlośliwego obrzeku mozgu, co wymaga wykonania hemikreniektomii Zabieg ten nalezy wykonac do 48 godzin od początku udaru, o ile nie ma przeciwwskazan. Jednocześnie prowadzi sie leczenie ogolne oraz ustala etiologie udaru, by moc jak najszybciej rozpocząc odpowiednie postepowanie prewencyjne. W migotaniu przedsionkow najskuteczniejszą prewencją przed kolejnym udarem jest doustne leczenie antykoagulacyjne. W udarze o etiologii miazdzycowo- zakrzepowej stosuje sie kwas acetylosalicylowy. Bardzo wazną role w prewencji wtornej odgrywa zmiana stylu zycia. Rehabilitacje nalezy traktowac jako istotny element leczenia i wdrozyc w miare mozliwości jak najwcześniej — najlepiej od początku pobytu na oddziale. Powinna ona obejmowac nie tylko deficyt ruchowy, ale rowniez wyzsze czynności nerwowe. Korzystne jest zaangazowanie w proces rehabilitacji osob z najblizszego otoczenia pacjenta. Udar krwotoczny mozgu stanowi 10–17% wszystkich udarow. Śmiertelnośc w ciągu pierwszych 30 dni jest wysoka. Leczenie ogolne udaru krwotocznego jest podobne jak w udarze niedokrwiennym, przy czym wysokie ciśnienie tetnicze obniza sie intensywniej niz w udarze niedokrwiennym. W 1. dobie nie powinno sie obnizac średniego ciśnienia tetniczego powyzej 20% wartości wyjściowej. Wzmozone ciśnienie wewnątrzczaszkowe, zarowno w udarze niedokrwiennym, jak i krwotocznym, leczy sie podobnie. W leczeniu udaru krwotocznego wazną role odgrywa wielokierunkowa rehabilitacja, a w prewencji — leczenie nadciśnienia tetniczego i zmiana stylu zycia. Udar mozgu pozostaje wyzwaniem zarowno dla lekarza prowadzącego, jak i calego zespolu terapeutycznego, jaki powinien byc zaangazowany w kompleksowe leczenie chorego.