Çeltik Üretiminde Maliyet Faktörlerinin Farklılık Analizleri: Çanakkale İli Örneği (*)

Insan beslenmesinde onemli yer tutan urunlerden biri de pirinctir. Dunya pirinc uretimi 2016/17 doneminde 483 milyon ton duzeyine ulasmistir. Uretimin yaklasik %74’unu basta Cin olmak uzere, Hindistan, Endonezya, Banglades ve Vietnam karsilamaktadir. 2017 yili FAO verilerine gore dunya celtik uretim alanlari 167,2 milyon ha, uretim miktari ise 770 milyon ton olarak gerceklesmistir. Turkiye’nin ekim alanlarindaki payi %0,07, uretim miktarindaki payi ise %0,12 olup pirincte kendine yeterlilik orani %70’tir. 2018 yili TUIK verilerine gore Turkiye’de celtik uretim alani 120.142 ha, uretim miktari ise 940 bin ton olarak gerceklesmistir. Canakkale ili ulke genelinde celtik ekim alanlarindan aldigi %6,95 ve uretim miktarindaki %6,71 pay ile 4.sirada yer almaktadir. Ilde ortalama celtik verimi 755,37 kg/da olup, ulke verim degerinin (782,40 kg/da) altindadir. Arastirmanin yurutuldugu ilde Tabakali Ornekleme Yontemine gore belirlenen 74 isletmeden elde edilen verilerle celtik uretimi ekonomik boyutlariyla incelenmistir. Arastirma sonuclarina gore incelenen isletmelerde; celtik uretim alanlari bitkisel uretim deseninde %44’luk pay ile ilk sirada yer almakta olup, ortalama celtik uretim alani 141,36 da, verim degeri ise 785,18 kg/da olarak hesaplanmistir. Arastirma sonucunda birim alandan ortalama 785,18 kg/da celtik elde edebilmek icin dekara basina; 21,79 kg tohum, 37,15 kg saf gubre, 1,07 lt tarimsal mucadele ilaci ve 26,26 lt mazot ve celtik urununun sulanmasi amaciyla 218,60 KW elektrik enerjisi ile 12 saat insan isgucu ve makine cekigucune ihtiyac duyuldugu tespit edilmistir. Yapilan analizler sonucunda birim alana kullanilan girdi miktari bakimindan isletme gruplari arasinda; sulamada kullanilan isgucu ve elektrik ile tarimsal mucadele ilacinda istatistiki yonden farkliliklar oldugu saptanmistir.