ความสัมพันธ์ของสันกระพุ้งแก้มเหตุสบฟันและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับโรคในกลุ่มข้อต่อขากรรไกรและกล้ามเนื้อบดเคี้ยว: การสำรวจเบื้องต้นในคณะทันแพทยศาสตร์ของไทย 4 สถาบันในช่วงเวลาหนึ่ง

บทคดยอ  ระบบขอตอขากรรไกรและกลามเนอบดเคยวผดปกตเปนปญหาทางคลนกทพบไดบอยและสงผลตอคณภาพชวตของผปวย ปจจบนการวนจฉยโรคในกลมความผดปกตนอาศยเพยงประสบการณของผตรวจ ยงไมมตวชวดทางคลนกทดจะชวยในการวนจฉยผปวยทยงไมมอาการทางคลนก มรายงานทนาสนใจบงบอกความสมพนธระหวางสนกระพงแกมเหตสบฟนกบพฤตกรรมบางอยางทเปนปจจยเสยงตอการเกดความผดปกตน วตถประสงคของงานวจยครงน เปนการศกษาถงความสมพนธของสนกระพงแกมเหตสบฟนกบปจจยเสยงทกอใหเกดความผดปกตของระบบขอตอขากรรไกรและกลามเนอบดเคยวจากขอมลผปวย 1,000 คน โดยกำหนดผปวย 500 คน มสนกระพงแกมเหตสบฟนเปนกลมทดลอง และผปวยอก 500 คน ทไมมสนกระพงแกมเหตสบฟนเปนกลมควบคม โดยผปวยทงหมดเปนผปวยนอกทเขารบการตรวจและรกษาทคณะทนตแพทยศาสตร 4 สถาบน สถาบนละ 250 คน (กลมควบคมและกลมทดลองกลมละ 125 คนเทาๆ กน) ผตรวจทกคนไดปรบมาตรฐานการตรวจ จำแนกขอมลตามอาย เพศ การมหรอไมมสนกระพงแกมเหตสบฟน ปญหาของระบบขอตอขากรรไกรและกลามเนอบดเคยว รปแบบการอาปากทผดปกต การสญเสยฟนหลงและการใสฟนปลอม ทดสอบขอมลดวยตวแปรทางสถต ออดเรโชโลจสตกรเกรสชนและเพยสนไควแสครทระดบความเชอมน 95% ผลการศกษาพบความสมพนธระหวางสนกระพงแกมเหตสบฟนกบรปแบบการอาปากทผดปกตและการใสฟนปลอมบางสวนชนดถอดไดอยางมนยสำคญทางสถต (p<0.05) Abstract  Temporomandibular disorder (TMD) is the clinical problem that frequently found and affect quality of life. Nowaday, diagnosis is depended on the experiences of the examiners. There is no good clinical indicator to help diagnosing TMD in asymptomatic cases. Many studies reported the association between buccal mucosa ridging and parafunctional habits that were accepted as predisposing factors for TMD. The purpose of this study is to clarify the association between buccal mucosa ridging and TMD predisposing factors. One thousand data (500 who has buccal mucosa ridging and 500 who has no buccal mucosa ridging) was collected from out patients of 4 Thai dental schools by calibrated investigators, 250 from each school equally (125 for control and 125 for experiment group). The data collection were age, sex, presence or absence of buccal mucosa ridging, TMD, jaw opening patterns, masticatory muscle symptoms, loss of posterior teeth and denture wearing. All data were statistically analysed by odd ratio, logistic regression and chi-square test at significant level of p=0.05. The result showed that there is relationship between buccal mucosa ridging and abnormal jaw opening patterns and removable partial denture wearing (p<0.05).