ارزیابی مقایسهای خطرات زیستمحیطی علفکشهای اراضی گندم و جو با استفاده از آزمون عدسک، Lemna minor، در اکوسیستمهای آبی

امروزه آلودگی­های ناشی از کاربرد آفت­کش­ها در اکوسیستم­های آبی، به یک معضل بزرگ در بخش کشاورزی تبدیل شده است. به­منظور بررسی سمیت ده ترکیب علف­کش­ تجاری مورد استفاده در اراضی گندم و جو کشور روی گیاه عدسک آبی، آزمون سم­شناسی گیاهی استاندارد (Lemna Test)، به­صورت دز-پاسخ و در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل هشت غلظت مختلف از مادۀ مؤثر هر یک از علف­کش­های کلودینافوپ-پروپارژیل، پینوکسادن، پینوکسادن + کلودینافوپ-پروپارژیل، دیکلوفوپ-متیل، فنوکساپروپ-پی-اتیل، مزوسولفورون-متیل + یدوسولفورون سولفورون-متیل سدیم، مت­سولفورون-متیل + سولفوسولفورون، 2,4-D، بروموکسینیل + ام­سی­پی­ای و شاهد بدون مصرف علف­کش بود. ارزیابی کارآیی، براساس بازدارندگی سرعت رشد نسبی سطح برگ (RGR) عدسک آبی، بعد از هفت روز انجام شد. نتایج مقادیر EC50 ترکیبات مورد مطالعه روی گیاه عدسک آبی در محیط کشت حاصل از برازش معادلات لگاریتم لجستیک، نشان داد علف­کش­ بروموکسینیل + ام­سی­پی­ای با EC5051/0 میکروگرم بر لیتر،بیش‌ترین کاهش را در سرعت رشد نسبی سطح برگ عدسک آبی در مقایسه با سایر علف­کش­ها ایجاد کرده است. سمیت بالای بروموکسینیل+ ام­سی­پی­ای را می­توان به خصوصیات فیزیکوشیمیایی و جذب سریع آن به درون سلول گیاهی نسبت داد. 2,4-D با EC5097/87 میکروگرم بر لیتر، کم‌ترین کارآیی را روی عدسک آبی از خود نشان داده است. میزان سمیت ده علف­کش­ مورد بررسی به این ترتیب است: بروموکسینیل + ام­سی­پی­ای > مزوسولفورون-متیل + یدوسولفورون سولفورون-متیل سدیم > پینوکسادن > پینوکسادن + کلودینافوپ-پروپارژیل > دیکلوفوپ-متیل > مت­سولفورون-متیل + سولفوسولفورون > کلودینافوپ-پروپارژیل > فنوکساپروپ-پی-اتیل > 2,4-D. اطلاعات به‌ دست آمده از نتایج مطالعه حاضر می­تواند برای اتخاذ ضوابط لازم جهت مدیریت اکوسیستم آبزی مفید باشد.