سمّ زیرالنون در تغذیه طیور

سم قارچی زیرالنون (Zearalenone) در سر تا سر جهان در غلات و دانه­‌هایی مانند ذرت و سویا یافت می­‌شود. این سم علی‌رغم ساختار غیر استرادیولی خود، گیرنده‌­های استروژن را فعال کرده و موجب تغییرات عملکردی و بافت‌شناسی در اندام­‌های تولید­مثلی می‌­شود. در بین حیوانات مزرعه‌­ای خوک‌­ها حساسیت بیشتری به این سم داشته و علائم مسمومیت با این سم شامل تحلیل تخمدان، افزایش فواصل فحلی، افزایش ماندگاری جسم زرد، کاهش باروری و مرده‌­زایی است. مطالعات کنترل شده نشان داد که شدت این اثرات بستگی به مرحله تولیدمثلی حیوان دارد و بیشترین اثرات را در حیوان نابالغ دارد. سم زیرالنون نه تنها با هر دو نوع گیرنده­‌های استروژن بر­همکنش دارد، بلکه سوبسترای هیدروکسی استروئید دهیدروژناز نیز است که این آنزیم این سم را به دو متابولیت ایزومری استروئیدی (Stereoisomeric) که عبارت‌اند از آلفا-زیرالنون و بتا-زیرالنون، تبدیل می­‌کند. متابولیت­‌های ثانویه آلفا-زیرالنون و بتا-زیرالنون در مرحله دوم احیا، تولید می‌­شوند. آلفا-هیدروکسیلاسیون منجر به افزایش قدرت استروژنیک این ترکیبات در مقایسه با ترکیب اولیه شده و احتمالا میزان اختصاصی بودن آلفا-هیدروکسیلاسیون در گونه‌­های حیوانی به حساسیت قرار گرفتن آن گونه مشخص حیوان، مثلا خوک، در معرض سم زیرالنون ارتباط داشته باشد. یکی دیگر از عوامل حساسیت گونه حیوان مربوط به ظرفیت غیر­فعال­‌سازی سم زیرالنون و متابولیت­‌های آن از طریق گلوکورونوئیداسیون است. در مقایسه با سایر گونه‌­های حیوانی، خوک‌­ها ظرفیت غیر­فعال­‌سازی گلوکورونوئیداسیونی پائینی دارند و به همین دلیل، این امر می‌تواند موجب تأخیر در غیرفعال­‌سازی زیرالنون شود.