Monitor cliëntondersteuning 2020: cijfers en ervaringen

Onafhankelijke clientondersteuning is ingevoerd om met mensen mee te denken over zorg en ondersteuning. Een clientondersteuner geeft informatie, advies en korte tijd ondersteuning om de client op weg te helpen bij hulpvragen. Het gaat hierbij om vragen over bijvoorbeeld maatschappelijke ondersteuning, zorg, jeugdhulp, onderwijs, wonen, werk en inkomen. Het doel van clientondersteuning is de zelfredzaamheid en participatie van mensen te versterken. Als mensen eenmaal een clientondersteuner aan hun zijde hebben, zijn ze daarmee goed geholpen. Het ontlast hen dat er iemand meekijkt en weet welke wetten en regels er gelden, zeker bij complexe zorgvragen. Alleen weten veel mensen niet dat ze een clientondersteuner kunnen krijgen en hoe ze ermee in contact kunnen komen. Dit blijkt uit de eerste Monitor clientondersteuning van het RIVM. Het RIVM heeft in kaart gebracht hoe het er voor staat met de vraag, het aanbod, de bekendheid en kwaliteit van clientondersteuning in Nederland. De Monitor clientondersteuning is in opdracht van het ministerie van VWS ontwikkeld. De monitor bevat cijfers uit onderzoeken en ervaringen uit interviews met onder andere clientondersteuners en clienten. Gemeenten en zorgkantoren zijn wettelijk verplicht om clientondersteuning aan te bieden. Toch zijn er mensen die ervoor in aanmerking zouden komen (potentiele clienten) en er gebruik van hadden willen maken, maar dat niet hebben gedaan. Vaak komt dat omdat ze niet weten dat clientondersteuning bestaat (50 procent van de potentiele clienten). Ook zijn niet alle professionals die mensen op clientondersteuning kunnen wijzen, zoals huisartsen en wijkverpleegkundigen, ermee bekend (46 procent van deze ‘toeleiders’). Uit gesprekken met clientondersteuners, clienten en gemeenten blijkt dat een aantal zaken rond clientondersteuning onduidelijk zijn. Zo is het niet altijd duidelijk wat de rol van de clientondersteuner precies is en hoe die zich verhoudt tot andere partijen in de zorg. Bovendien komt de onafhankelijkheid van de clientondersteuner soms in het geding. Bijvoorbeeld als zijzelf ook besluiten of ondersteuning wordt toegekend, of bij een organisatie werken die zelf zorg aanbiedt.