HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ SIHHİYE KAMPÜSÜ MERKEZ ÖĞRENCİ YURDUNDA KALAN ÖĞRENCİLERDE TUZ KULLANIMI KONUSUNDA BAZI BİLGİLERİNİN VE BAZI TUZ TÜKETİM ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Giris ve Amac: Turkiye’de hipertansiyon prevalansi %30,3 (kadinlarda %32,3, erkeklerde %28,4)’dur. Hipertansiyonun yuksek tuz tuketimi ile iliskisi bilinmektedir. Dunya Saglik Orgutu saglikli bir eriskin icin en fazla 5 g/gun tuz tuketilmesi gerektigini belirtmektedir. Turkiye’de ise gunluk tuz tuketimi 18 g/gun olarak hesaplanmis, ekmekten alinan gunluk tuz miktarinin 7.28 g/gun oldugu gosterilmistir. Ogrencilerin beslenme aliskanliklari normal toplumdan farklilik gostermektedir, bu nedenle ayrica ele alinmalidir. Yurtlarda yemek pisirme imkâni sinirli olan ogrenciler yemekhane ya da kafe/restoranlarda hazirlanan besinleri tuketmekte, yemeklerin pisirilmesi esnasinda eklenen tuza mudahaleleri olmamaktadir. Bu calismada Hacettepe Universitesi Sihhiye Kampusu Merkez Ogrenci Yurdunda Kalan ogrencilerin tuz konusunda bazi bilgi ve davranislarinin saptanmasi amaclanmistir. Gerec ve Yontem: Tanimlayici tipte planlanan calismada Hacettepe Universitesi Sihhiye Kampusu Merkez Ogrenci Yurdunda kalan kiz ve erkek ogrencilere tuz ile ilgili bilgiler ve tuz tuketim aliskanliklari ile ilgili sorulardan olusan bir anket formu dagitilmis, anketler daha sonra toplanmistir. Bazi sosyodemografik ozelikler ile tuz kullanimi tanimlayan degiskenler iken; tuz tuketim aliskanliklari, bazi bilgileri ile yemek yeme aliskanliklari calismanin tanimlanan degiskenleridir. Calismada orneklem secilmemis, 153 (%21) ogrenciye ulasilmistir. Veriler SPSS 15.0 istatistik paket programi, dagilim istatistikleri, frekans dagilimlari ve ki-kare testi kullanilarak analiz edilmistir. Calisma icin H.U. Saglik, Kultur ve Spor Idaresi Baskanligi’ndan yazili, katilimcilardan sozlu izin alinmistir. Bulgular: Katilimcilarin %64,1’i kiz ogrenci ve yas ortalamalari 21,17±1,87’dir. Ogrencilerin %59,5’ini Tip Fakultesinde okuyan ogrenciler olusturmaktadir. Ogrencilerin %92,2’sinin herhangi bir kronik hastaligi bulunmamakta ve %52,9’u da son 6 ay icerisinde kan basincini olcturmustur. Ogrencilerin %50’si tuzu en fazla islenmis hazir gidalardan (peynir, zeytin, hazir et urunleri) aldiklarini dusunmektedirler. Katilimcilarin %36,8’i yemekler pisirilirken ve sofrada eklenen tuzun, %9,9’u ise gidalarda dogal olarak bulunan tuzun en fazla tuz kaynagini oldugunu belirtmistir. Ogrencilerin tuzun hipertansiyonla, bobrek hastaliklariyla, kalp krizi ve odemle iliskili oldugunu bildikleri fakat diyabet, inme, mide kanseri, osteoporoz ve bas agrisiyla iliskisini cok iyi bilmedikleri saptanmistir. Yurtta kalan ogrencilerin yaklasik %50’si her gun ya da haftada 5-6 gun yuksek tuz icerikli gidalari tukettigini (beyaz peynir ve et urunleri) belirtmistir. Ogrencilerin %60,1’i yemeklerini siklikla yemekhanede, %34,3’u siklikla kafe ve restoranlarda yedigini belirtmistir. Katilimcilarin %51,4’u kendi tuz tuketimlerinin gunluk onerilen miktardan fazla oldugunu, 56,3’u once yemegin tadina bakip sonra tuz eklediklerini, %34,2’si tuz kisitlamasi yaptiklarini ifade etmislerdir. Onerilenden fazla tuz tukettigini dusunen ogrenciler, tuzu azaltmak istemekte (p=0,020), daha fazla tuz kisitlamasi yapmakta (p<0,001) ve yemeklerin tadina bakmadan tuz atmaktadirlar (p<0,001). Ogrenciler restoranlarda tuz kisitlamasiyla ilgili bir program getirilmesini desteklemektedir. Sonuc ve Oneriler: Ogrencilerin tuz konusundaki genel bilgileri yeterli olmakla birlikte tuzun sagliga etkileri konusundaki bazi bilgileri eksiktir. Ogrencilerin tuzun saglik uzerine etkileri hakkindaki bilgilerinin beklenen duzeyde olmadigi saptanmistir. Saglik bilimlerinde tuz ve etkileri konusuna daha fazla yer verilmesi saglanabilir. Ekmek ve sik tuketilen yiyeceklerin icerdikleri tuz (NaCl) miktarinda duzenlemeler yapilmalidir. Ogrencilerin tuzu azaltmaya yonelik istekleri oldugu ve hazir yemek servisi olan yerlerde uygulanacak tuz kisitlamasina yonelik mudahale programlarini desteklemekte olduklari saptanmistir. Anahtar Kelimeler: Kisitlama, NaCl, Ogrenci, Tuz, Yurt