بررسی و مقایسه فیتوشیمیایی اسانس و عملکرد آنتیاکسیدانی سرشاخههای گیاه دارویی Juniperus Sabina L. در رویشگاههای مختلف مازندران و گلستان

گیاه  Juniperus sabina L.ازجمله گیاهان دارویی ارزشمند شمال ایران است که از اثرات فارماکولوژیکی بسیاری از جمله خواص ضدسرطانی، ضد مالاریا و ضد باروری برخوردار است. پژوهش حاضرباهدف ارزیابی فیتوشیمیایی اسانس و عملکرد آنتی­اکسیدانی سرشاخه­های گیاه مای­مرزدر دو استان گلستان و مازندران انجام شد. نمونه­ها از سه رویشگاه رامسر، رامیان وتوسکستان در فصل تابستان سال 1397 جمع­آوری شدند. اسانس­گیری به روش تقطیر با آب و شناسایی ترکیبات با استفاده از دستگاه GC-FID و GC-MS انجام شد. از دو روش TAOC و DPPH جهت بررسی توانمندی آنتی­اکسیدانی و روشرنگ‌سنجی (فولین- سیکالچو) جهت سنجش فنل کل استفاده شد. بیشترین مقدار فنل‌کل در نمونه رامسر (mg GAE/g dw19/0± 33/3)، مهار رادیکال DPPH در نمونه رامیان (99/4 ±1/43 درصد) و آنتی اکسیدان کل در نمونه توسکستان (12/0±05/19 میلی‌گرم اسکوربیک اسید در گرم وزن خشک) مشاهده شد.اگرچه درصد اسانس و توانمندی آنتی­اکسیدانی جمعیت‌های مناطق مورد مطالعه تفاوت معنی­داری نداشتند، با این وجود تغییرات اجزای اسانس به ویژه ترکیبات قالب کاملا متفاوت بود. مقدارسابینن به‌عنوان ترکیب غالب در سه رویشگاه مذکور به­ترتیب 5/12، 8/49 و 58 درصدبود. نکته قابل توجه در این پژوهش وجود ترکیب میرتنیل-استات به مقدار 6/72 درصد در نمونه رامسر بود که تاکنون در رابطه با این گیاه گزارش نشده است.با توجه به تفاوت بارز مشاهده شده در ترکیب اسیدهای چرب ضروری اسانس مای­مرز رامسر، پیشنهاد می‌گردد که این توده گیاهی به دقت بیشتری مورد بررسی قرار گرفته و ممکن است در آینده به عنوان کموتایپی از مای­­مرز معرفی گردد.