سنجش دلبستگی به مکان و نحوه تأثیر مقیاس مکانی بر آن در بافتهای مختلف شهری، مورد مطالعاتی: شهر رشت

دلبستگی به مکان، به‌عنوان پیوند احساسی مثبت بین افراد و گروه‌ها و محیط شان تلقی می‌شود. حضور و ارتباط افراد با مکان‌هایی که به آن دلبسته‌اند نتایج روان‌شناختی مثبتی برای آن‌ها خواهد داشت. اما دور افتادگی از این مکان‌ها می‌تواند به پریشانی و آشفتگی روانی منجر شود. عدم بررسی نحوه تأثیر مقیاس مکانی بر دلبستگی مکانی باعث می‌شود نیازهای شهروندان برای ایجاد رابطه احساسی در مقیاس‌های مختلف مکانی توسط طراحان و برنامه‌ریزان نادیده گرفته شود. هدف این مقاله شناخت نقش مقیاس مکان بر دلبستگی به مکان می‌باشد که به ما در شناخت دلبستگی در این سطوح مکانی و ارزیابی رابطه آن‌ها کمک خواهد کرد. برای این منظور 400 پرسشنامه در میان ساکنین چهار بافت شهری مختلف جدید، قدیم، میانی و پیرامونی شهر رشت توزیع شد و داده‌های به‌دست‌آمده از طریق آزمون همبستگی مورد تحلیل قرار گرفت. با توجه به تحلیل‌ها ارتباط U شکل میان مقیاس‌های مکانی به دست آمد که در آن مقیاس خانه دارای بیش‌ترین میزان دلبستگی میان ساکنین و مقیاس محله دارای کم‌ترین میزان دلبستگی می‌باشد. بر اساس حداقل بودن دلبستگی به محله در ارتباط U شکل، می‌توان نامحسوس‌تر بودن محدوده و مرز محله در شهرها را نسبت به محدوده شهر متصور شد. از طرف دیگر تحلیل همبستگی دلبستگی میان این سه مقیاس نشان می‌دهد، دلبستگی به محله کم‌ترین همبستگی را با دلبستگی به شهر و خانه دارد. این یعنی علاوه بر این‌که دلبستگی به محله در شهرهای امروزی کم‌تر شده است، همین دلبستگی نیز نقش کمی در ایجاد دلبستگی فرد به سایر مقیاس‌های مکانی و از همه مهم‌تر شهر دارد. این نتایج نشان می‌دهد که جایگاه محله‌های شهری در زندگی شهروندان رو به تضعیف است و برنامه‌ریزان باید با اتخاذ سیاست‌های مناسب فرصت‌های بیش‌تری برای ایجاد پیوندهای عاطفی میان شهروندان و محله‌شان به وجود بیاورند.