Coğrafi Konuma Özel Tasarım Spektrumlarının Betonarme Yapı Performansına Etkisi

Bir bolgenin depremselligi, yerel zemin kosullari ve yapisal ozellikler yapilarin deprem etkisi altindaki davranislarini ve risklerini belirlemede kullanilan onemli parametrelerdir. Yapilar ile ilgili analizlerde o bolgenin depremselligi, spektrum egrileri ile ifade edilebilmektedir. 2019 yilinda yururluge giren Turkiye Bina Deprem Yonetmeligi ile noktaya ozel spektrum egrileri kullanilmaya baslanmistir. Bu calisma kapsaminda Turkiye’deki yedi farkli cografi bolgeden birer il secilerek cografi konumun hem deprem parametrelerine hem de yapi performans hesaplamalarini hangi duzeyde etkiledigi ortaya konmaya calisilmistir. Ankara, Antalya, Diyarbakir, Erzurum Istanbul, Izmir ve Samsun illeri icin 50 yilda asilma olasiligi %10 (tekrarlanma periyodu 475 yil) olan ve Turkiye Bina Deprem Yonetmeligi’nde DD-2 olarak belirtilen yer hareket duzeyi ile yerel zemin sinifi ZE olarak dikkate alinmistir. Her il icin kisa periyot harita spektral ivme katsayisi, en buyuk yer ivmesi, en buyuk yer hizi, yerel zemin etki katsayilari, tasarim spektral ivme katsayilari ile yatay ve dusey elastik spektrum egrisi icin hesaplamalar yapilmistir. Calisma ile farkli geometrik konumlarda bulunan fakat ayni zemin ozellikleri ve yer hareketi olmasina ragmen deprem parametrelerinin degisimi incelenmistir. Cografi konumun yapi performans hesaplamalarina etkisi ortaya koymak adina tum illerde ayni yapisal ozelliklere sahip yedi katli betonarme bir yapi secilmistir. Secilen ornek betonarme yapi icin her il icin analizler gerceklestirilmistir. Yapi analizinde zemin ozelliklerinin dikkate alindigi statik adaptif itme analiz kullanilmistir. Elde edilen tum sonuc degerleri karsilastirilmistir. Cografi konum degisikligi hem deprem parametrelerini hem de yapisal analiz sonuclari dogrudan etkilemektedir. Calisma, Turkiye Bina Deprem Yonetmeliginin sahaya ozel deprem parametrelerinin bir kazanim oldugu sonucunu ortaya cikarmistir. Herhangi bir noktada yerel zemin kosullari ve yapisal ozellikler ayni olsa bile bolgenin depremsellik ogelerinin dikkate alinmasi gerekmektedir.