Natuurlijk Kapitaal en de Omgevingswet : In hoeverre biedt de Omgevingswet handen en voeten om de waarden die de natuur ons biedt goed te beheren en beschermen?

Met 'natuurlijk kapitaal' wordt de waarde uitgedrukt die de natuur heeft voor de samenleving, zowel geldelijk als niet-geldelijk. Het draagt bij aan het welzijn en de welvaart van de mens, bijvoorbeeld in de vorm van schone lucht, drinkwater en voedsel, maar ook door duinen die ervoor zorgen dat ons land niet overstroomt. Op dit moment wordt niet duurzaam omgegaan met natuurlijk kapitaal in de wereld, met schaarste van grondstoffen, overbevissing, uitputting van de bodem en klimaatverandering als gevolg. Het RIVM heeft onderzocht of de nieuw in te voeren Omgevingswet regels stelt om duurzaam met natuurlijk kapitaal om te gaan. Deze wet blijkt overheden wel de mogelijkheid te bieden om aandacht te besteden aan natuurlijk kapitaal, maar stelt daarvoor weinig regels. Doelen om het natuurlijk kapitaal te beschermen zouden het beste in de omgevingsvisie kunnen worden opgenomen; in dit instrument van de Omgevingswet leggen overheden hun doelen voor de omgeving vast. Duidelijke en concrete regels in de Omgevingswet zijn belangrijk omdat in een samenleving het natuurlijk kapitaal niet automatisch goed wordt beheerd. Dat komt doordat iedereen er vrijelijk gebruik van kan maken zonder ervoor te hoeven betalen. Ook zijn schadelijke effecten of de eindigheid van het natuurlijk kapitaal pas na een lange tijd merkbaar, zoals bij het gebruik van fossiele brandstoffen. Deze geleidelijke processen zijn niet of moeilijk terug te draaien. Om dit in goede banen te leiden, is het dus noodzakelijk tijdig maatregelen te nemen. Dit is ook van belang om aan internationale verplichtingen te voldoen, zoals het Klimaatakkoord van Parijs. Om duurzaam met het natuurlijk kapitaal om te kunnen gaan, hebben overheden voldoende informatie nodig over hun natuurlijk kapitaal, bijvoorbeeld om natuurlijk kapitaal in de omgevingsvisie op te nemen. Daarnaast biedt het overheden handvatten voor keuzes om hun grondgebied duurzaam(er) te beheren. Deze informatie is nu niet altijd gemakkelijk toegankelijk; de Atlas Natuurlijk Kapitaal brengt daar verandering in