بررسی تغییرات بیان ژن های دفاعی فنیلآلانینآمونیالیاز و پراکسیداز در برهمکنش با عصارۀ گیاه چریش در گیاه گوجه فرنگی آلوده به نماتد Meloidogyne javanica

هدف: هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر چند غلظت عصاره آبی میوه چریش بر روی میزان بیان ژن­های رمز کننده دو آنزیم فنیل­آلانین­آمونیالیاز و پراکسیداز در گیاه گوجه فرنگی (دو رقم متین و ارلی اوربانا) در برهم‫کنش با نماتد بیمارگر Meloidogynejavanica بود. مواد و روش­ها: به‏این‏منظور، گیاه‫چه­های گوجه­فرنگی در مرحله 4 تا 6 برگی با غلظت­های مختلف (غلظت­های 25، 50، 75 و 100 درصد) عصاره تلقیح و سپس توسط عامل بیمارگر مایه­زنی شد. نمونه­برداری از این گیاهان در شش نقطه زمانی (0، 12، 24، 96، 192 و 288 ساعت) بعد از مایه زنی قارچ بیمارگر انجام شد. میزان بیان ژن­های رمزکننده این آنزیم­ها با روش  Real Time-PCRمورد بررسی قرار گرفت و گیاه مایه زنی شده با عصاره به‏عنوان شاهد در نظر گرفته شد. نتایج: در هر دو رقم مورد بررسی، مقدار بیان ژن رمزکننده هر دو آنزیم در تیمار توام نماتد بیمارگر و عصاره آبی چریش از زمان‏های اولیه پس از مایه­زنی روند افزایشی داشت و دارای اختلاف معنی­دار با شاهد بود. در رقم متین افزایش بیان ژن با میزان و سرعت بیشتری در مقایسه با رقم ارلی اوربانا اتفاق افتاد به­­طوری­که بیان ژن‏های PAL و POX در این رقم به‏ترتیب به‏میزان 2/18 و 5/14 برابر شاهد در گیاه تیمار شده با عصاره و نماتد مشاهده شد. در رقم ارلی اوربانا نیز بیشترین میزان افزایش بیان ژن PAL در زمان 192 ساعت و به‏میزان 5/7 برابر، و در مورد ژن POX در زمان 96 ساعت و به‏میزان 9/3 برابر شاهد مشاهده شد. همچنین در آزمایش‏های گلخانه­ای شاخص‏های بیماریزایی نماتد کاهش چشمگیری را در مقایسه با رقم ارلی اوربانا نشان دادند. نتیجه‫گیری: بر اساس نتایج این مطالعه برای‏این­که گیاه بتواند در برابر تهاجم بیمارگرها مصون بماند باید بیان ژن­های دفاعی در زمان‏های ابتدایی بعد از تلقیح بیمارگر افزایش پیدا کند. افزایش زود هنگام بیان ژن­ها در گیاهچه‏های تیمار شده با عصاره چریش پدیده­ای قابل توجیه در مکانسیم مقاومت گیاه در برابر عامل بیمارگر به‏نظر می­رسد.