XDSL GENİŞBANT AĞ TEKNOLOJİSİ ÜRÜNLERİNİN TÜRKİYE’DE YAYILIMI VE BASS YENİLEŞİM YAYILMA MODELİ GERÇEKLEMESİNİN ARAŞTIRILMASI

Yenilesimlerin yayilmasi teorisi, yenilesimlerin bireyler tarafindan nasil benimsendigini aciklamaya calisir. Bir yenilesimin benimsenmesini ongormeye yonelik, yayilma teorisine dayanan modellere yayilma modelleri denir. Bu modellerin en unlulerinden biri Bass yayilma modelidir. Frank Bass tarafindan gelistirilen Bass yayilma modeli yeni urunlerin kullanicilar ve potansiyel kullanicilar arasindaki bir etkilesimle nasil benimsendigini tanimlar. Bu calismada, Bass yayilma modeli, XDSL urunlerinin pazardaki yillik buyumesini aciklamada kullanildi. XDSL; ADSL,G.SHDSL,VDSL gibi DSL teknolojisi urun ailesinin ortak adidir. DSL (Digital Subscriber Line), internet gibi aglara genis bant (yuksek hiz) erisim saglayan bir iletisim teknolojisidir. Bass model uygulamasini gerceklemek icin Turkiye geneli ve Trabzon ili’ne ait yillik XDSL satis verileri deneysel veri olarak ele alinmistir. Gecmis satis degerleri yardimiyla Bass modeli parametlerinin belirlenmesinde, nonlineer regresyon metodu kullanilmistir. Bass modeli kullanilarak Turkiye geneli ve Trabzon ili’nde XDSL satislarinin uzun donem tahminleri de yapilmistir. Gecmis satis degerleriyle kiyaslandiginda, Bass modeli tahmin degerleri Turkiye icin %14,2, Trabzon icin %32,2 ortalama hata yuzdesi ile hesaplanmistir. Yayilma modelleri tahmin performanslari arastirmalari incelendiginde elde edilen sonuc Turkiye geneli icin oldukca basarilidir. Trabzon icin ortaya cikan yuksek hata oraninin olasi nedenleri arastirmada irdelenmistir. Bunun yaninda, her iki pazarin belirlenen doyum miktarina ulasmasi zamana gore birikimli satis degerleri egrisi ile aciklanmistir. Bass yayilma modeli isletmelerin pazarlama stratejilerinin belirlenmesinde katki saglar. Yoneticiler elde edilen uzun donem tahminlerine, yeni teknolojilere ve onemli urun yenilesimlerine yatirim yapmada karar destek araci olarak ihtiyac duyarlar.