Legitimacy, Legality and Lawfulness: Questioning Humanitarian Military Intervention in a Changing International Political Milieu

er ne kadar insancil sebeplerle guc kullanimi (diger bir deyisle insancil askeri mudahale) uzerine tartismalar yeni olmasa da, bunlar Soguk Savas doneminden bu yana insan haklarinin uluslararasi boyutta korunmasi- na verilen onemin artmasiyla zenginlesmistir. 1990larda yasanan buyuk olcekli insan haklari ihlalleri karsisinda yapilan mudahaleler ve zaman zaman tepkisiz kalinmasi sonucunda uluslararasi hukuk ve politika literaturle- rinde onemli bir yer edinen insancil mudahale tartismalari koruma sorumlulugu kavraminin ortaya cikmasiyla yeni bir yon kazanmistir. Halihazirda koruma sorumlulugu cercevesinde Guvenlik Konseyi yetkilendirmesiyle ve son care olarak uygulanacak bir yontem olarak nitelendirilen insancil mudahale hala devletlerce bireysel ya da kolektif olarak uluslararasi platformda bir arac olarak kullanilmaktadir. Bu baglamda gerek akademik gerekse de siyasi platformda tek tarafli olarak ya da Guvenlik Konseyi yetkilendirmesi olmaksizin gerceklestirilen insan- cil mudahaleler ikilik yaratmaya devam etmektedir. Ilk olarak Bosna-Hersek'e ve Kosova'ya, yakin zamanda da Libya'ya yapilan mudahaleler sonucunda insancil mudahale doktrininin mesruiyeti, yasalligi ve hukuka uygun- luguna dair tartismalar hiz kazanmistir. Tum bu gelismeler isiginda, bu makalede insancil mudahale doktrini uluslararasi hukuk cercevesinde, hukuka uygunluk ile yasallik yonunden analiz etmektedir. Bu amacla ilk olarak insancil sebeplerle askeri mudahale yapma fikrinin normatif kokenleri sorgulanmakta, daha sonra da mevcut uluslararasi hukuki duzen incelenmektedir. Son olarak Birlesmis Milletler Sozlesmesi sonrasindaki donem esas alinarak ortaya cikan olaylarin genel bir resmi cercevesinde devlet uygulamalarinin ve mevcut hukuki anlayis ve tartismalarin koruma sorumlulugunun insasina nasil yon verdigi ortaya konmaya calisilmaktadir.