بررسی آلودگی آبهای زیرزمینی ناشی از مصرف حشره-کش دیازینون در استان مازندران (مطالعه موردی: شهرستان محمودآباد)

با توجه به‌اینکه بیشتر مناطق دشتی استان مازندران تحت کشت فشرده برنج قرار دارد، از آفت کش ها برای کنترل آفات و افزایش میزان تولید، در مقیاس زیاد استفاده می شود. آفت کش غالب شالیزارها حشره کش دیازینون می باشد که برای مبارزه با کرم ساقه خوار برنج مصرف می شود، همچنین به دلیل بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی در منطقه مورد بررسی، استفاده مردم از آب‌های زیرزمینی و عوارض احتمالی ناشی از آن در مناطق شمالی ایران، در این پژوهش بر روی کیفیت آب‌های زیرزمینی با تاکید بر چاه های کم عمق صورت گرفت. در سال 1385 از 10 حلقه چاه کم عمق واقع در هفت روستا در دو فصل تابستان و پاییز نمونه برداری آب انجام شد. از هر حلقه چاه به میزان یک لیتر نمونه برداری شده و در بطری های شیشه ای تیره به آزمایشگاه منتقل شد. استخراج دیازینون از نمونه‌های آب توسط متیلن کلراید به روش مایع- مایع و خالص سازی آنها به روش کروماتوگرافی لایه نازک (TLC) صورت گرفت. باقی‌مانده موجود در نمونه ها به روش فاز معکوس کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) اندازه گیری شد. ستون مورد استفاده 18 C به ابعاد 6 ×150 میلی متر، فاز متحرک شامل متانل: آب به ترتیب به نسبت 70 :30 و سرعت جریان 250/1 میلی لیتر بر دقیقه بود. آشکارسازی در طول موج 220 نانومتر با دتکتور ماوراء بنفش انجام شد. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که میزان باقی‌مانده دیازینون در آب‌های زیرزمینی منطقه مورد بررسی از 002/0 تا 572/0 میکروگرم بر لیتر است. غلظت دیازینون اندازه گیری شده در شماری از نمونه های آب بالاتر از میزان استاندارد تعیین شده سازمان بهداشت جهانی (WHO) یعنی 1/0 میکروگرم بر لیتر بود.