DE BETEKENIS VAN SOCIALE INFRASTRUCTUUR

Plekken spelen een belangrijke rol in het mogelijk maken van sociale interacties, zoals wijkcentra, sportvelden, horeca of parken. Het vergroten van sociale netwerken vormt een belangrijk speerpunt in zowel beleid als interventies in het sociaal domein. Desondanks worden plekken nog vaak als een gegeven gezien en vindt er nauwelijks een analyse plaats op wijkniveau van plekken en de betekenis hiervan voor sociale interacties In deze bijdrage verkennen we of het begrip sociale infrastructuur ons verder kan helpen in het denken over plekken, aan de hand van een praktijkonderzoek en enkele theoretische reflecties. Naar aanleiding van een opiniestuk dat Movisie publiceerde in augustus 2020 (Engbertsen Repetur, Veldboer, & Jager-Vreugdenhil, 2020) bestelden we het boek Palaces for the People van Eric Klinenberg (2018), waarin hij op dat begrip ingaat. Eerder waren we Klinenberg al tegengekomen in het werk van Wolff en De-Shalit (2007), waarin zij het werk van Klinenberg als onderbouwing gebruiken om sociale verbanden te zien als zogenaamde fertile functionings. Fertile functionings zijn omstandigheden die clusteringen in achterstanden kunnen doorbreken en zijn daarmee vanuit bijvoorbeeld beleidsperspectief de moeite waard om op in te zetten. In het eerdere werk van Klinenberg (2002) over de hittegolf, die Chicago in 1995 trof, stelt hij in het denken vanuit sociale infrastructuur een aantal vrij gangbare uitgangspunten ter discussie. We gaan er nog te vaak vanuit dat sociale verbanden in kwetsbare buurten slechter zijn dan in minder kwetsbare buurten. Klinenberg laat zien dat niet het soort buurt of sociale klasse doorslaggevend was bij het overleven van de hittegolf, maar de mate van sociale infrastructuur. Fysieke plekken dus als conditie voor sociale interacties. Maar krijgt deze gedachte wel voldoende aandacht in het sociaal domein, zowel in de praktijk, beleid als in onderzoek? Hieronder volgt een verslag van de zoektocht vanuit het leeratelier Betekenisvol Contact in de Wijk, dat onderdeel is van de Werkplaats Sociaal Domein Arnhem en Nijmegen, naar het concept sociale infrastructuur. Na een korte theoretische introductie van het concept staan we stil bij empirische toepassingen, gevolgd door een reflectie op de meerwaarde voor praktijk, beleid en theorie.